- Polska
- Osoba
- XX w.
Nazwisko Ukraińca, mieszkańca Strzelców w obwodzie wołyńskim, wymienione w relacji Świadka Historii.
Nazwisko Ukraińca, mieszkańca Strzelców w obwodzie wołyńskim, wymienione w relacji Świadka Historii.
Syn weterynarza i ziemianki. We Lwowie skończył gimnazjum oraz studia na kierunku ścisłym na Politechnice Lwowskiej, a następnie kontynuował kształcenie na kierunku filologicznym w Krakowie na tamtejszym Uniwersytecie Jagiellońskim. Jeszcze przed wybuchem wojny z 1914 roku był członkiem tajnych organizacji oraz organizacji paramilitarnych takich jak Związek Walki Czynnej i Związek Strzelecki.
Podczas I wojny światowej związał się z Legionami Polskimi gdzie dowodził kolejno 3 i 4 pułkiem piechoty. Podczas działań wojennych dosłużył się stopnia kapitana. Podczas kryzysu przysięgowego pozostał wierny zaleceniom Piłsudskiego i wraz z innymi, którzy odmówili złożenia przysięgi Wilhelmowi II, za co został internowany do Przemyśla. Siłą wcielony do sił austro-węgierskich w 1917 roku. W 1918 roku został dowódcą Polskiej Organizacji Wojskowej w okręgu lwowskim, następnie dołączył do 4 Dywizji Strzelców Polskich, by finalnie zostać dowódcą 13 pułku Strzelców Polskich. Podczas wojny polsko-bolszewickiej dowodził XIX i XX Brygadą Piechoty. Podczas tego konfliktu otrzymał Order Virtuti Militari za waleczność. Podczas przewrotu majowego opowiedział się po stronie Marszałka Piłsudskiego, za co w 1927 roku nagrodzony został nominacją na stopień generała brygady.
W stan spoczynku przeszedł 30 czerwca 1933 roku. Podczas Kampanii Wrześniowej, początkowo dowodził obroną twierdzy Brześć, a następnie wycofał się do Lwowa gdzie 12 września objął dowództwo nad obroną miasta. Wzięty do sowieckiej niewoli, przetrzymywany w obozie jenieckim w Starobielsku, został zamordowany w lasku w okolicach Charkowa. Obecnie pochowany na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie.
Pośmiertnie uhonorowany awansem do stopnia generała dywizji przez Prezydenta RP - Lecha Kaczyńskiego.
Aktor i reżyser teatralny. W latach 1953-55 aktor Teatru Polskiego w Warszawie, 1956-57 aktor Teatru Młodej Warszawy, 1968-72 dyrektor Teatru Dramatycznego w Warszawie, w latach 1978-2000 był reżyserem spektakli dla Teatru Polskiego w Warszawie. W latach 1973-1993 pracował jako wykładowca wydziału Reżyserii Filmowej i Telewizyjnej PWSFTiT w Łodzi.
Aktorka i śpiewaczka, solistka operowa. W latach 1959-76 grała dla Ośrodka TV z Warszawy, W latach 1969-72 była śpiewaczką-solistką w Operze Wrocławskiej, w okresie 1972-75 współpracowała z Operetka Dolnośląską we Wrocławiu. Następnie przeniosła się na północ by w latach 1975-76 być solistką w Teatrze Muzycznym w Gdyni. 1981-1982 to lata, które spędziła jako aktorka w Operze Bydgoskiej, a koniec kariery, który przypadł na lata 1982-86 spędziła jako solistka Operetki Warszawskiej.
Polski aktor teatralny, filmowy, serialowy i dubbingowy. Studia aktorskie ukończył w 1954 roku na Państwowej Wyższej Szkole Aktorskiej w Krakowie. Jego debiut miał miejsce na deskach teatru Stefana Żeromskiego w Kielcach. Na wielkim ekranie zadebiutował w 1956 roku w filmie Jerzego Kawalerowicza - Cień. Z najbardziej charakterystycznych ról filmowych, które przyjął należy wymienić rolę Pyzdry z "Janosika" w reżyserii Jerzego Passendorfera i Duńczyka z "Vabank" Juliusza Machulskiego. Niezapomniane będą także jego kreacje serialowe, wieloletnia gra w serialu "Dom" (1980-1996 r.), czy "M jak Miłość" (2000-2017 r.). Za swą działalność otrzymał wiele nagród i odznaczeń, spośród których należy wymienić Order Odrodzenia Polski Polonia Restituta, Złoty Krzyż Zasługi, Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
Polski muzyk, kompozytor i nauczyciel. Studiował w latach 1946–1956 na Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej we Wrocławiu, podczas swojej kariery studenckiej odwiedził dwa wydziały: Pedagogiczny i Wydział Kompozycji. Wykładał na wrocławskiej Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej przez 26 lat, począwszy od 1957 roku. Zagadnieniem, które zajmowało go najbardziej była muzykoterapia, to właśnie o niej pisał rozprawę doktorską. Dzięki jego staraniom w 1972 roku we Wrocławiu na PWSM otwarta została Katedra Muzykoterapii, której został dyrektorem. W swojej karierze kompozytorskiej stworzył ponad 100 utworów. Aktywnie uczestniczył w organizacji Międzynarodowego Festiwalu Chopinowskiego w Dusznikach Zdroju. Zmarł we Wrocławiu w 1990 roku, a pochowano go na Cmentarzu Św. Wawrzyńca.
Polski reżyser teatralny i teatru-telewizji. W swojej karierze pracował w: 1958–1959 w Teatrze Ludowym, w Krakowie-Nowej Hucie na stanowisku: inspicjenta, następnie 1960–1963 w Teatrze Współczesnym w Warszawie na stanowisku asystenta reżysera, kolejno w 1963–1964 w Teatrze Ludowym w Krakowie-Nowej Hucie jako reżyser, w latach 1964–1971 pracował w Teatrze Śląskim im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach jako reżyser, w latach 1971–1974 w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie na stanowisku reżysera, w latach 1982–1986 był reżyserem w Teatrze Bagatela im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego w Krakowie.
Polska aktorka-śpiewaczka związana z Ośrodkiem Teatru Otwartego „Kalambur”. Zagrała rolę Chmury w Arystofanesie 23 marca 1964 r., śpiewała w "Dobrodzieju Złodziei" w grudniu 1967 roku. W maju 1974 roku zagrała role Agaty w "szklarzu" Jana Kaczmarka w teatrze Impart, a w październiku 1980 roku stanowiła część obsady "Kandyda, czyli optymizmu" Voltaire'a w Teatrze "Kalambur".
Polski artysta, grafik, znany ze swojej wieloletniej pracy jako scenograf teatralny i teatru telewizji. W 1961 roku ukończył Wydział Reżyserii PWST w Łodzi, a w 1965 ASP w Krakowie. W swojej karierze współpracował przy wielu projektach: w latach 1965–1968 jako Główny scenograf Telewizji Kraków, w latach 1968–1981 był scenografem Telewizji w Warszawie, współpracował z teatrami: Narodowym i Rozmaitości w Warszawie, Polskim we Wrocławiu, Powszechnym w Łodzi, Deutsches Theater w Getyndze i Ernst Deutsches Theater w Hamburgu. Po śmierci pochowany został na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.
Polski naukowiec, nauczyciel akademicki. W 1956 roku ukończył Politechnikę Wrocławską, co ciekawe już od 1954 r. pracował jako zastępca asystenta w Katedrze Mechaniki Technicznej na Politechnice Wrocławskiej. W 1962 roku uzyskał stopień doktora, w 1967 roku doktora habilitowanego, w 1974 roku został profesorem nadzwyczajnym, a w 1992 roku profesorem zwyczajnym Politechniki Wrocławskiej. W swojej karierze piastował też szereg funkcji organizacyjnych i administracyjnych na Politechnice Wrocławskiej pełnił funkcję dyrektora do spraw współpracy z przemysłem, w okresie 1963-69 pełnił funkcję prorektora do spraw nauki, w latach 1969-81 pełnił funkcję zastępcy rektora, a w latach 1982-84 rektora.
Aktorka i tancerka polska. Związana w latach 1957-76 z Operetką Dolnośląską we Wrocławiu. W latach 1977-79 związana z Teatrem Muzycznym we Wrocławiu i Operetką Wrocławską
w latach 1982-90. Wśród jej największych ról należy wymienić: "Awatar" czyli zamiana dusz z 1964 roku czy "Salto" z 1965 roku.
polski duchowny rzymskokatolicki, biskup diecezjalny krakowski (1911–1951), arcybiskup metropolita krakowski (1926-1951), kardynał (1946-1951), senator I kadencji w II Rzeczypospolitej Polskiej (1922–1923).
polski duchowny rzymskokatolicki, zesłany i zamordowany w Priesterblock w KL Dachau KL
śpiewaczka operowa związana z Operą Krakowską, Operą Warszawską, operetkowym Teatrem Nowości oraz z Operą Poznańską, aktorka filmowa w dwudziestoleciu międzywojennym, aktorka Teatru Nowego (1951-1955)
Sztachelski Jerzy, poseł do Krajowej Rady Narodowej, na Sejm Ustawodawczy oraz na Sejm PRL, minister aprowizacji i handlu (1945–1947), minister zdrowia (1951–1956), minister bez teki (1956–1961) oraz minister zdrowia i opieki społecznej (1961–1968).
niemiecki oficer i działacz nazistowski, jeden z twórców hitlerowskiej III Rzeszy, zbrodniarz wojenny, minister lotnictwa Rzeszy (1933-1945), dowódca Luftwaffe (1935-1945), poseł do Reichstagu (1928–1945 ), premier Prus (1933-1945)
prezydent Rzeczypospolitej Polskiej (1926-1939), chemik, dziekan Wydziału Chemicznego Politechniki Lwowskiej, wynalazca, dyrektor Państwowej Fabryki Związków Azotowych w Chorzowie
arcybiskup metropolita lwowski (1900–1923), profesor nadzwyczajny dogmatyki specjalnej (1891) na Uniwersytecie Lwowskim, dziekan Wydziału Teologii (1896/1897), rektor Uniwersytetu Lwowskiego (1900), profesor zwyczajny (1893)
Prezydent Stanów Zjednocoznych Ameryki (4 marca 1913 – 4 marca 1921)
Sanitariuszka, należąca do organizacji podziemnej w czasie II wojny światowej, wspominana w relacji świadka historii.
Piechota Jan, ksiądz rzymskokatolicki, założyciel Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Żeńskiej w Odrowążu.
w Związku Walki Czynnej (od 1909), w Komendzie Naczelnej Organizacji Wojskowej (od 1914), w II batalionie 5 pułku piechoty w składzie III Brygady Legionów Polskich, objął Komendę Naczelną POW nr 1 w Warszawie (1918), kapitan w Wojsku Polskim (1919), awansowany na pułkownika (1924), poseł (od 1928), wiceminister skarbu , komisarz rządowy w Banku Polskim (1032-1936), Prezes Banku Polskiego, (do 1936), minister skarbu oraz minister przemysłu i handlu w rządzie na uchodźstwie (1939-41), na emigracji od 1939 do śmierci.
pułkownik Ludowego Wojska Polskiego, pośmiertnie generał brygady (2016), zastępca szefa Zarządu Operacyjnego Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, agent wywiadu amerykańskiej Centralnej Agencji Wywiadowczej (1970-), odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1976)
I sekretarz KC PPR (1943–1948), I sekretarz KC PZPR (1956–1970), minister ziem odzyskanych (1945-1949), I wiceprezes Rady Ministrów (1945-1949), Członek Rady Państwa (1957-1971)
poseł na Sejm (1991-1993, 2001-2004), współzałożyciel Kongresu Liberalno-Demokratycznego (1990) oraz Platformy Obywatelskiej (2001), senator (1997-2001), wicemarszałek Sejmu (2001-2005), przewodniczący Platformy Obywatelskiej (2003–2014), prezes Rady Ministrów (2007-2014), przewodniczący Rady Europejskiej (2014-2019), przewodniczący Europejskiej Partii Ludowej (od 2019).
Działacz niepodległościowy, poseł na Sejm Ustawodawczy II Rzeczypospolitej, poseł II i III Dumy Państwowej Imperium Rosyjskiego, współzałożyciel Narodowej Demokracji , Prezes Komitetu Narodowego Polskiego (1917-1919), Minister Spraw Zagranicznych (1923)
Ksiądz, który udzieła ślubu w Czarnawczycach świadkowi historii - Michalinie Terpiłowskiej.
Minister obrony narodowej (2000-2001), Wicemarszałek Sejmu (2005-2007), Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (2007-2010), Tymczasowo wykonujący obowiązki prezydenta RP (2010), Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej (2010-2015)
poseł województwa nowogródzkiego na Sejm Rozbiorowy w Warszawie (1773)
Filolog klasyczny, profesor Uniwersytetu Wrocławskieg (1964), odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1993).
Geograf,doktor nauk o ziemi, rektor Uniwersytetu Wrocławskiego (1962-1968).
historyk, nauczyciel akademicki, samorządowiec, przewodniczący rady miejskiej Wrocławia (1994–1998), wiceprezydent Wrocławia ds. gospodarki przestrzennej (1999–2000), był radny sejmiku dolnośląskiego (2002-2014), marszałek województwa dolnośląskiego (2006-2008)
Profesor chemii na uniwersytetach w Kolonii, Tybindze, Berlinie, Wrocławiu i Würzburgu, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie chemii (1907).
Profesor nauk chemicznych, profesor zwyczajny na Wydziale Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego.
Chemik spechalizujący się w krystalografii, nauczyciel akademicki, profesor nauk chemicznych (od 2007).
Profesor nauk fizycznych (1974), członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk, w Instytucie Fizyki PAN (1956-1975), w Instytucie Fizyki Molekularnej PAN (1975-2009), Dyrektor
Instytutu Fizyki Molekularnej PAN (1975-1985).
Historyk, nauczyciel akademicki, rektor Uniwersytetu Opolskiego (1995–1996).
Inżynier, profesor tytularny (1996), profesor zwyczajny (2002), prodziekan Wydziału Mechanicznego ds. dydaktyki (1990–1993), dyrektor Instytutu Materiałoznawstwa i Technologii Metali (1994–1996),prorektor ds. dydaktyki (1996–2002).
Hlond August, polski duchowny rzymskokatolicki, salezjanin, biskup diecezjalny katowicki w 1926, arcybiskup metropolita gnieźnieński i poznański w latach 1926–1946, arcybiskup metropolita gnieźnieński i warszawski w latach 1946–1948, prymas Polski w latach 1926–1948, kardynał prezbiter od 1927.
Rydz-Śmigły Edward, marszałek Polski, generalny inspektor Sił Zbrojnych, Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych w wojnie obronnej 1939, dowódca III batalionu Legionów Polskich.
Bierut Bolesław, polski polityk, działacz komunistyczny, Przewodniczący Krajowej Rady Narodowej, prezydent RP w latach 1947–1952, przywódca PZPR, prezes Rady Ministrów.
Bołtuć Mikołaj, generał brygady Wojska Polskiego.
Potocka Kladyna, działaczka patriotyczna, po powstaniu listopadowym zaangażowana w pomoc polskim emigrantom fundatorka instytucji dobroczynnej „Czci i chleba” w Paryżu.
Ścigaj Bolesław, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, w szeregach wiązku Walki Zbrojnej (od 1940)
Falski Marian, autor najpopularniejszego polskiego elementarza – elementarza Falskiego (1910), działacz oświatowy.
W czasie wojny zaangażowany w działalność konspiracyjną; dyrektor, zastępca komisarza w „Rolniku”.
Wymieniona w relacji świadka historii, osoba zaangażowana w działalność społeczną.
Niedźwiedź Michał, w PZPR od 1952, w Komitecie Centralnym od 1986, sekretarz w Komitecie Centralnym w 1989, I sekretarz Komitetu Powiatowego PZPR w Hajnówce (1964-69), I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Pile (1980-89).
Kossakowski Dominik, lekarz, absolwent Uniwersytetu Wileńskiego.
Szulga Maria, prezes Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Białymstoku (od 2014).
Święcki Włądysław, sołtys we wsi Zawrocie – Nowiny w latach 40-stych.
Środa Ryszard, główny księgowy w Zakład Usług Radiotechnicznych i Telewizyjnych.
Polska artystka-malarka. Ukończyła Akademię Sztuk Pięknych w Krakowie, pod okiem takich osobistości jak Wojciech Weiss czy Xawery Dunikowski. Po wojnie przeniosła się do Wrocławia gdzie aktywnie uczestniczyła w życiu ZPAP.
Ziętek Jerzy, generał brygady Sił Zbrojnych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Członek Komitetu Centralnego PZPR (1964–1981), przewodniczący prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach (1964–1973), wojewoda śląski (1945), wojewoda katowicki (1973–1975), członek Rady Państwa (1963–1985), poseł na Sejm III kadencji w II RP, na Sejm Ustawodawczy oraz na Sejm PRL.