Archiwalia

Taksonomia

Kod

Uwagi do zakresu

Noty źródłowe

Display note(s)

Terminy hierarchiczne

Archiwalia

Terminy równoznaczne

Archiwalia

Powiązane terminy

Archiwalia

17 Opis archiwalny results for Archiwalia

17 results directly related Exclude narrower terms

Moja droga na Dolny Śląsk

Autor opisuje okupację niemiecką w rodzinnym miasteczku - Krzywin. Przedstawia losy swojego ojca, który podczas Kampanii Wrześniowej dostał się do sowieckiej niewoli, a po dwóch latach udało mu się dołączyć do Armii generała Andersa. Opowiada o swojej powojennej edukacji: najpierw w Liceum Ogólnokształcącym w Kościanie, a później na Wyższej Szkole Pedagogicznej we Wrocławiu. Wspomina o indoktrynacji w szkolnictwie. Następnie wspomina o swojej pracy, jako nauczyciela matematyki, w Trzebnicy najpierw w szkole publicznej, a później przyzakładowej szkole zawodowej. Pokrótce opisuje powojenne miasto. Przedstawia również swój wkład w reformowanie i organizowanie szkolnictwa zawodowego na terenie miasta. Jego działania uwieńczyło powołanie Zespołu Szkół Zawodowych. Na koniec autor wspomina, że za swoja pracę otrzymał: Złoty Krzyż Zasługi i Krzyż Kawalerski. Zakres chronologiczny: 1933-2008 Miejsca wydarzeń: Krzywin (woj. wielkopolskie, pow. kościański), Kościan (woj. wielkopolskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Trzebnica (woj. dolnośląskie)

Grzemski Wacław

Pobyt na ,,Ziemiach Odzyskanych" pierwsze wspomnienia

Autorka wspomina swoje pierwsze lata życia w powojennym Zgorzelcu. Opisuje swój pobyt w Miejskim Gimnazjum i Liceum. Wymienia swoich kolegów z klasy, oraz nauczycieli. Krótko ich charakteryzuje. Opowiada również o organizacji sklepików szkolnych oraz o działalności szkolnej grupy teatralnej. Wspomina o tym, że na jednym z przedstawień: ,,Balladyna", obecna była Irena Solska -żona aktora Ludwika Solskiego. Zakres chronologiczny: 1945-1948 Miejsca wydarzeń: Wrocław (woj. dolnośląskiej), Zgorzelice (obec. Zgorzelec, woj. dolnośląskie)

Gawrońska -Kozłowska Wanda

Moje życiowe puzzle

Autorka opowiada o swoich wspomnieniach związanych z wyjazdem rodziny na Ziemie Zachodnie, bardzo dokładnie przedstawia realia powojennego życia codziennego (wyrób ubrań, zdobywanie pożywienia, dbanie o higienę, domowe sposoby leczenia, sposób spędzania wolnego czasu). Wspomina zjawiska występujące tuż po wojnie (szaber, analfabetyzm). Przedstawia dokładnie losy poszczególnych członków rodziny. Szczegółowo opisuje swoją edukację: najpierw w szkole podstawowej w Strzegomiu, później w Liceum Legnicy, a następnie studia w Wojewódzkim Ośrodku Szkolenia Pedagogicznego w Wałbrzychu. Wspomina również o pracy w świetlicy w szkole podstawowej w Strzegomiu. Zakres chronologiczny: 1943-1992 Miejsca wydarzeń: Lwów (Ukraina), Legnica (woj. dolnośląskie), Strzegom (woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie)

Cetera Ryszarda

Kronika Szkoły w Hucisku Nienadowskim

Autorka, nauczycielka szkoły w Hucisku Nienadowskim przedstawia historię tutejszej szkoły. Na początku wspomina o trudnych początkach i próbie zebrania odpowiednich funduszy na budowę szkoły. Projekt udało się zrealizować w 01.09.1909 r. Przytacza również treść orzeczenia Cesarsko-królewskiej Rady Szkolno-krajowej. W myśl niej, wszelkie koszty jej utrzymania miała ponosić gmina i obszar dworski, a językiem wykładowym miał być język polski. W 1913 r. nauczanie rozpoczęły siostry ze Zgromadzenia Rodziny Maryi. Zajmowały się one nie tylko edukacją dzieci, ale i dorosłych, ponadto pełniły służbę medyczną. W 1920 szkołę z ludowej, przemianowano na powszechną.Organizowała ona różne wydarzenia kulturalne dla dzieci (przedstawienia, zajęcia fotograficzne). W zapiskach są wspomniane problemy, z jakimi musieli borykać się mieszkańcy wsi, takimi jak: niedożywienie oraz epidemie. Przez całe swoje istnienie szkoła zmagała się z trudnościami finansowymi, które uniemożliwiały jej przeprowadzanie remontów oraz zapewnienia odpowiedniego lokum dla kadry. W rękopisie zamieszczono trzy kosztorysy. Przytoczone są również dwa rozporządzenia Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z 1934 i 1937 roku. Regularny zapis kończy się na roku 1938/1939. Później są tylko krótkie zapiski z lat 1939, 1940, 1945, 1947. Tekst został odnaleziony w 1993 r. Zakres chronologiczny:1890-1947 Miejsca wydarzeń: Hucisko Nienadowskie (pow. przemyski, woj.podkarpackie)  

N.N.

Weterani i ...

Jan Góralski w swoich wspomnieniach opisuje (częściowo w formie wywiadu) losy czterech weteranów (w tym własne). Dzięki relacjom możemy poznać wiele szczegółów dotyczących okresu 20-lecia międzywojennego: życia codziennego, gospodarki, wojska.Weterani dzielą się swoimi przeżyciami z okresu II wojny światowej. W dalszej części przedstawione są ich losy w powojennym Wrocławiu, aż do czasów współczesnych. Autor opowiada także szerzej o życiu codziennym mieszkańców, o rozwoju przemysłu, przedstawia sytuację polityczną i gospodarczą w kraju i ich skutki dla stolicy Dolnego Śląska oraz przytacza kilkakrotnie szczegółowe opisy i historie niektórych wrocławskich budynków. Na uwagę zasługują również opis: podróży pociągiem repatriacyjnym (wspomnienia jednego z weteranów), wysiedlenia Niemców, przygotowań do otwarcia: Wystawy Ziem Odzyskanych, Ogrodu Zoologicznego oraz Światowego Kongresu Intelektualistów, epidemi ospy (1963), wizyt Janna Pawła II we Wrocławiu (1978 i 1997), stanu wojennego we Wrocławiu (1981-1982), Powodzi Tysiąclecia (1997), oraz wycofanie się wojsk (pocz.lat 90 XX w.) We wspomnieniach możemy znaleźć teksty kilku piosenek ułańskich. Praca ma układ tematyczno-chronologiczny. Autor opatrzył ją przypisami, a także ustępami wspomnień innych osób. Zakres chronologiczny: 1904 -1999 Miejsca wydarzeń: Wrocław, Gródek Jagielloński (Kresy, Lwów, Pomorze, Hrubieszowo, województwo poznańskie, Rybno (pogranicze Prus Wschodnich), Nowe Miasto, Rajcza (k. Żywca)

Góralski Jan

Relacja Ireny Kwiatkowskiej

Irena Kwiatkowska, (z d. Michałowska) urodziła się w 1935 r. w Chlebowicach Wielkich (woj.lwowskie) w rodzinie kolejarza. W swojej relacji opisuje swoje dzieciństwo (stosunki polsko-ukraińskie, rzeź wołyńska, ucieczka przed UPA do Lwowa, pobyt w domu dziecka w Przemyślu), służbę harcerską we Wrocławiu, gdzie trafiła po maturze (nakaz pracy) oraz długoletnią pracę w oświacie (wychowawca, nauczyciel historii). Autorka szczegółowo opisuje różne incydenty z udziałem trudnej młodzieży z Zespołu Szkół Rolniczych w Wołowie, takie jak: strajk młodzieży w internacie, bunt uczniów, wizyta wicepremiera Rakowskiego i dyskusja z młodzieżą (7 luty 1983) w odpowiedzi na list uczniów ze skargą, wyjazd szkolny do NRD. Dalsza część relacji dotyczy działalności społecznej autorki po przejściu na emeryturę: udział w misji polonijnej na Ukrainie z ramienia Minsterstwa Edukacji Narodowej (praca z Polakami w Łucku: nauka języka polskiego, spotkania literackie, inscenizacje teatralne), organizacja paczek z darami dla Polaków na Ukrainie (1994, 1997) oraz wakacyjnego wpoczynku w Polsce dla dzieci z Ukrainy (1993,1994), działalność w Klubie Seniora przy Obornickim Ośrodku Kultury, w Społecznym Komitecie Budowy Kościoła w Kostopolu na Ukrainie (wybudowany w 2008 r) oraz w Uniwersytetcie Trzeciego Wieku w Obornikach. Na końcu relacji znajdują się dopiski dot. spotkania z matką zwolnioną w 1957 r. z sowieckiego łagru oraz pomocy udzielanej w czasie wojny Żydom przez rodzinę autorki (ułatwienie ucieczki z transportu, ukrywanie w domu).   zakres chronologiczny: 1939 - 2007/2008 miejsca wydarzeń: Chlebowice Wielkie, Lwów, Wrocław, Wołów, Oborniki Śląskie, Łuck

Kwiatkowska Irena

Ryszard Helemejko - relacja

Relacja Ryszarda Helemejko dotyczy dzieciństwa w Stanisławowie podczas okupacji niemieckiej i rosyjskiej, wyjazdu na tzw. Ziemie Odzyskane w 1945 roku, drogi do zawodu sędziego, wyboru sędziów na wyjazdy zagraniczne i krajowe, sędziowania na zawodach międzynarodowych a kwestii politycznych wyjazdów zagranicznych, pracy w zawodzie nauczyciela,  transformacji ustrojowej po 1989 roku, PGR-ów, „Solidarności” i obecnej kondycji sportu we Wrocławiu.   Zakres chronologiczny: 1940-2019   Miejsca wydarzeń: Stanisławów (Ukraina), Gliwice (woj. śląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Bratysława (Słowacja), Monachium (Niemcy), Lizbona (Portugalia), Amsterdam (Holandia), Haga (Holandia), Berlin (Niemcy), Praga (Czechy), Poznań (woj. wielkopolskie), Lourdes (Francja), Toronto (Kanada), Windsor (Wielka Brytania), Detroit (USA), Chocim (Ukraina), Kamieniec Podolski (Ukraina), Głogów (woj. dolnośląskie), Lublin (woj. lubelskie), Oświęcim (woj. małopolskie), Lwów (Ukraina), Karpacz (pow. jeleniogórskie, woj. dolnośląskie), Przemyśl (woj. podkarpackie), Mościska (obw. lwowski, Ukraina), Kijów (Ukraina), Moskwa (Rosja), Warszawa (woj. mazowiewckie), Gdańsk (woj. pomorskie), Abu Zabi (Zjednoczone Emiraty Arabskie), Al Ain (Zjednoczone Emiraty Arabskie), Wałbrzych (woj. dolnośląskie), Katowice (woj. śląskie), Rostock (Niemcy), Montreal (Kanada), Debreczyn (Węgry), Frankfurt nad Odrą (Niemcy), Opole Groszowice (woj. opolskie), Opole (woj. opolskie), Paryż (Francja), Białystok (woj. podlaskie), Pinare del Rio (Kuba), Nicea (Francja), Cannes (Francja), Golfe-Juan (Vallauris, Francja), Wiedeń (Austria), Monte Carlo (Monako), Budapeszt (Węgry), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Hawana (Kuba), Miami (USA), Kłodzko (woj. dolnośląskie), Zabrze (woj. śląskie), Mechowo (woj. pomorskie), Kamień Pomorski (woj. zachodniopomorskie)

Helemejko Ryszard

Elżbieta Purska - relacja

Elżbieta Purska, nauczycielka techniki i plastyki, opisuje działalność w Związku Nauczycielstwa Polskiego i Solidarności Oświata, wydarzenia roku 1980 we Wrocławiu, działalność opozycyjna, którą prowadziły jej koleżanki nauczycielki, powódź w 1997 roku, działalność teatrów takich jak Teatr Żydowski czy Współczesny oraz Przegląd Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu.   Zakres chronologiczny: 1942-2016   Miejsca wydarzeń: Starachowice (woj. świętokrzyskie), Jelenia Góra (woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Kielce (woj. świętokrzyskie), Szklarska Poręba (pow. jeleniogórski, woj. dolnośląskie), Karpacz (pow. jeleniogórskie, woj. dolnośląskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Kraków (woj. małopolskie)

Purska Elżbieta

Władysław Czyżewski- relacja

Władysław Czyżewski, opisuje życie codzienne w Prusach Wschodnich podczas wojny, zbrodnie Armii Czerwonej, powojenne losy tj. powołanie na 2 lata do wojska do tzw, Batalionów Budowlanych, wznowienie nauki w liceum, Studium Nauczycielskim, a następnie na Uniwersytecie im. A. Mickiewicza w Poznaniu, podjęcie pracy jako nauczyciel historii, aktywność w prasie podziemnej jako publicysta, reakcje społeczeństwa na wprowadzenie Stanu Wojennego, internowanie. Zakres chronologiczny: 1939-1989 Miejsca wydarzeń: Gorzów Wielkopolski (woj. lubuskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Zielona Góra (woj. lubuskie), Bytom (woj. śląskie), Drezdenko (woj. lubuskie), Strzelce Krajeńskie (woj. lubuskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Legnica (woj. dolnośląskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Horodeczno (Białoruś), Baranowicze (Białoruś), Mińsk (Białoruś), Brześć (Białoruś), Smoleńsk (Rosja)  

Wasilewski Krzysztof

Jadwiga Mazur - relacja

Jadwiga Mazur opisuje życie codzienne na Ziemiach Zachodnich po wojnie, funkcjonowanie oświaty, pracę w stacji sanitarno-epidemiologicznej, zwyczaje typowe dla regionu.   Zakres chronologiczny: 1944-2016   Miejsca wydarzeń: Stary Strachocin (pow. makowski, woj. mazowieckie), Kwidzyn (woj. pomorskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Nowy Dwór (pow. kwidzyński, woj. pomorskie), Pułtusk (woj. mazowieckie), Warszawa (woj. mazowieckie), Maków Mazowiecki (woj. mazowieckie), Gdańsk (woj. pomorskie), Częstochowa (woj. śląskie)

Mazur Jadwiga

Irena Zając - relacja

Irena Zając, z domu Jastrząb, opisuje okupacje niemiecką w Ostrowcu, powstawanie i funkcjonowanie edukacji na Ziemiach Zachodnich, relacje pomiędzy Polakami z różnych stron Polski, a także ludnością żydowską.   Zakres chronologiczny: 1925-2016   Miejsca wydarzeń: Ostrów Świętokrzyski (woj. świętokrzyskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Kwidzyn (woj. pomorskie), Pułaczów (pow. kielecki, woj. świętokrzyskie), Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie), Gdańsk (woj. pomorskie), Opatów (woj. świętokrzyskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie)

Zając Irena

Jan Ziarko - relacja

Jan Ziarko, opisuje dzieciństwo spędzone pod okupacją niemiecką, funkcjonowanie oświaty w okresie powojennym w Malborku oraz Sztumie a także Związku Nauczycielstwa Polskiego, szerzenie oświaty na terenach wiejskich, osadnictwo oraz konflikty pomiędzy ludnością napływową a autochtoniczną na Ziemiach Zachodnich, problem zniszczeń wojennych w Malborku a także stosunek ludności do Żołnierzy Wyklętych.   Zakres chronologiczny: 1935-2016   Miejsca wydarzeń: Tomaszówka (Białoruś), Hajnówka (woj. podlaskie), Lublin (woj. lubelskie), Gdakowo (pow. kwidzyński, woj. pomorskie), Malbork (woj. pomorskie), Sztum (woj. pomorskie), Mikołajki Pomorskie (pow. sztumski, woj. pomorskie), Nowy Dwór Gdański (woj. pomorskie), Narewka (pow. hajnowski, woj. podlaskie), Stary Targ (pow. sztumski, woj. pomorskie), Frombork (pow. braniecki, woj. warmińsko-mazurskie), Ryjewo (pow. kwidzyński, woj. pomorski)

Ziarko Jan

Genowefa Skiba - relacja

Wspomnienia Genowefy Skiby dotyczące życia codziennego na Kresach Wschodnich II Rzeczpospolitej, repatriacji, osadnictwa i życia codziennego na Ziemiach Odzyskanych, stosunków z miejscową ludnością, nauki i pracy w szkolnictwie, kresowych tradycji kulinarnych.   Zakres chronologiczny: 1937-1989   Miejsca wydarzeń: Barisz (Barysz, Ukraina), Kulin (pow. Środa Śl., woj. dolnośląskie), Cesarzowice (pow. Środa Śl., woj. dolnośląskie), Środa Śląska (woj. dolnośląskie), Piersno (pow. Środa Śl., woj. dolnośląskie), Rakoszyce (pow. Środa Śl., woj. dolnośląskie), Szczepanów (pow. średzki, woj. dolnośląskie), Złotoryja (woj. dolnośląskie), Zielona Góra (woj. lubuskie), Kożuchów (pow. nowosolski, woj. lubuskie)

Skiba Genowefa