Pokazano 32 rekordów

Opis archiwalny
Jednostka archiwalna With digital objects Archiwum Przekazanych Relacji i Materialow
Drukuj podgląd Hierarchy Zobacz:

Relacja Zofii Czarneckiej

  W 1941 r. Zofia Czarnecka (vel Irmina Szpak) jako 16-letnia dziewczyna została wysłana z Piaseczna na roboty przymusowe do Niemiec. W swojej relacji opisuje warunki pracy w kilku gospodarstwach niemieckich w okolicach Złocieńca (Falkenburg) oraz swoje relacje (bardzo złe oraz bardzo dobre) z ich właścicielami i innymi robotnikami przymusowymi. Autorka, która dwukrotnie podjęła próbę ucieczki z dwóch różnych miejsc pracy, za co za każdym razem aresztowana była przez Gestapo i karnie zesłana do obozów: obozu Karnego w Inowrocławiu oraz obozu przy fabryce benzyny syntetycznej w Policach, pod Szczeciniem, opisuje również warunki życia i pracy w ww. obozach oraz represje wobec więżniów. Końcowa częśc relacji dotyczy tułaczki będącej następstem ucieczki mieszkańców Złocieńca przed zbliżajcą się armią sowiecką w marcu 1945 r, podróży do Warszawy oraz - motywowanej stopniem zrujnowania miasta - decyzji o powrocie na Ziemie Zachodnie i osiedleniu się w Drawsku Pomorskim.   Zakres chronologiczny: 1939-1945 Miejsca wydarzeń: Piaseczno, Warszawa, Złocieniec, Kutno, Inowrocław, Police, Drawsko

Czarnecka Zofia

Relacja Janusza Nowaka

Janusz Nowak jako 12-latek przeniósł się w 1946 r. z Poznania do Wrocławia, gdzie jego ojciec pracował przy odbudowie Zakładów Taboru Kolejowego. W swojej relacji szczegółowo opisuje warunki życia w powojennym Wrocławiu oraz życie codzienne swojej rodziny zamieszkałej w blokach kolejowych przy ul. Mochanckiego: wyposażenie mieszkania, sposoby zdobywania żywności (uprawa ogrodu, hodowla świni w altanie, "szaber plac" na Placu Grunwaldzkim, dary UNRRA) i ubrań, oraz stosunki sąsiedzkie i koleżeńskie (zabawy podwórkowe). Relacja zawiera obszerne fragmenty dot. edukacji autora (szkoła powszechna, szkoła zawodowa przy Zakładach Naprawczych Taboru Kolejowego, Technikum Budowy Wagonów, praca w warsztacie kolejowym) oraz szkolnego i towarzyskiego życia młodzieży ze środowiska kolejarskiego: wycieczki szkolne do Trzebnicy, Karpacza/Jeleniej Góry/zamku Chojnik, spływy po Odrze, harcerstwo (obóz letni pod Szamotułami - praca w polu), zabawy taneczne, relacje z młodzieżą należącą do ZMP. Autor pisze również o wczasach rodzinnych na Mazurach oraz odwiedzinach u krewnych w Wielkopolsce; opisuje też aresztowanie ojca w 1947 r. przez UB pod zarzutem sabotażu w zakładzie pracy oraz publiczną egzekucję w lipcu 1946 w Poznaniu Artura Greisera, byłego gubernatora Kraju Warty, której był świadkiem.
Zakres chronologiczny: 1945-1952
Miejsca wydarzeń: Poznań, Wrocław, Szamotuły, Giżycko

Nowak Janusz

Relacja Zdzisława Zielińskiego

Zdzisław Zieliński, syn tramwajarza, jako 16-latek wraz z rodziną przyjechał jesienią 1945 r. ze Lwowa do Wrocławia pierwszym transportem tramwajarzy. W swojej relacji szczegółowo opisuje nastroje panujące wśród Polaków przygotowujących się do opuszczenia rodzinnego miasta, warunki panujące podczas podróży do Wrocławia (m.in.: współpasażerowie, higiena osobista, wypadki, najścia sowieckich żołnierzy) oraz pierwsze miesiące życia we Wrocławiu (m.in.: zdobycie mieszkania, uruchomienie komunikacji miejskiej, odgruzowywanie, usuwanie śladów niemieckiej przeszłości, pierwsze święta Bożego Narodzenia). Relacja ma charakter literacki; autor dzieli się swoją wiedzą dot. historii Kresów i Dolnego Śląska oraz porównuje Lwów z Wrocławiem.  
Zakres chronologiczny: 1945 Miejsca wydarzeń: Lwów, (Tarnów, Kraków), Wrocław

Zieliński Zdzisław

Zbiory Jerzego Wilkowskiego - Życiorys [Jerzego Władysława Wilkowskiego]

Relacja Władysława Wilkowskiego (ur. 1924) zatytułowana "Życiorys" dot. wojennych losów jego rodziny (życie codzienne w okesie okupacji niemieckiej, wykupienie aresztowanego ojca z obozu w Oranienburgu), jego działalności w konspiracji (Gwardia Ludowa, AK - kolportaż, łączność, działalność wywiadowcza, prowadzenie tajego archiwum i drukarni), represji Sowietów wobec członków antyniemieckiej konspiracji a także studiów politechnicznych w Krakowie (specjalność lotnicza) oraz późniejszej pracy we Wrocławiu w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego i Dolmelu. Autor wspomina także o żonie, Marii Gugale, snitariuszce i łączniczce z Powstania Warszawskiego.   Miejsca wydarzeń: Kazimierz k. Sosnowca, Zagłębie Dąbrowskie, Wrocław Czas wydarzeń: 1924 - 1951

Jerzy Wilkowski

Relacja Franciszka Stopki

Franciszek Stopka wraz z rodziną wyjechał w czerwcu 1945 r. z Żywca na Ziemie Zachodnie w poszukiwaniu lepszych warunków życia. Autor relacjonuje długą podróż wagonem towarowym, tymczasowe zakweterowanie w koszarch w Nysie oraz podróż samochodem do Kamieńca Ząbkowieckiego, gdzie dostał mieszkanie. Opisuje zniszczenie wojenne w miasteczkach Dolnego Śląska oraz kłopoty ze stacjonującymi w Kamieńcu Ząbkowickiem czerwonoarmistami (rabunki, handel alkoholem, podpalenie zamku). Dalsza część relacji dotyczy represji wobec autora za działalność w konspiracyjnej organizacji: od aresztowania w marcu 1953 r. i pobytu w areszcie UB w Ząbkowicach Śląskich oraz w więzieniu w Kłodzku, poprzez rozprawę sądową we Wrocławiu przed Komisją Specjalną do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym, aż po odbycie kary (12 miesięcy obozu pracy) w kamieniołomie wapienia w Wojcieszowie. Autor opisuje również problemy ze znalezieniem pracy po odbyciu kary (więzień polityczny) i życie pod nadzorem UB. Zakres chronologiczny: 1945 - 1958 Miejsca wydarzeń: : Żywiec, Nysa, Kamieniec Ząbkowicki, Ząbkowice Ślaskie, Kłodzko, Wojcieszów

Stopka Franciszek

Obrona pracy doktorskiej

Obrona pracy doktorskiej. Na zdjęciu: mgr. inż. Jan Kmita, pierwszy z prawej specjalista od budowy mostów, późniejszy rektor Politechniki Wrocławskiej, ur. 1922, zm. 2015 podczas obrony swojej pracy doktorskiej, Wrocław 6.10.1960.

N.N.

Relacja Janiny Polak

Relacja Janiny Polak dot. wysiedlenia z Grodna do Koszlina w grudniu 1947 r. i wojennych losów rodziny (brat w armii gen. Andersa) oraz warunków życia w powojennym Wrocławiu. Zakres chronologiczny: 1946-2007 Miejsca wydrzeń: Grodno, Koszalin, Wrocław

Polak Janina

Kolejarze

Kolejarze. Na zdjęciu: grupa mężczyzn w kolejarskich uniformach na stacji kolejowej; Filemon Skipirzepa (siedzi szósty od lewej), p. Sikorski (przedostatni rząd, drugi od lewej), Zawiercie lata 60. XX w.

N.N.

Zbiory Walentyny Chlebcewicz-Szuby - Relacja Arkadiusza Chlebcewicza

Relacja Arkadiusza Chlebcewicza (ur. 1919, Terebeżów, Polesie) dot. sowieckich łagrów. A. Chlebcewicz, absolwent szkoły podoficerskiej, żołnierz 6. pułku lotniczego 162 eskadry myśliwskiej we Lwowie, dostał się w październiku 1939 r. do sowieckiej niewoli i po brutalnym śledztwie trafił do więzienia w Charkowie, skąd zimą 1940 r. wysłany został do obozu pracy w Workucie. Autor szczegółowo opisuje straszne warunki życia i pracy w sowieckich łagrach (Workuta, Uchta), w których spędził trzy lata, pracując przy budowie linii kolejowych i wydobyciu węgla oraz swoją późniejszą (3-letnią) pracę przymusową w portach rzecznych w Syktywkarze, Czernigowie. Wolność odzyskał w 1946 r.   Zakres chronologiczy: 1939-1946 Miejsca wydarzeń: Lwów, Charków, Workuta, Uchta, Syktywkar, Czernigów

Chlebcewicz Arkadiusz

Relacja Józefa Sługockiego

Relacja Józefa Sługockiego dot. rzezi wołyńskiej, ucieczki w czerwcu 1944 r. z rodzinnej miejscowości Horożanka, (woj. Tarnopolskie) i trudnych początków życia ekspatriantów na Ziemiach Zachodnich. Zakres chronologiczny: 1944 - 1947 Miejsca wydarzeń: Horożanka, Halicz, Świebodzin

Sługocki Józef

Historia rodziny Bogdana Niedziewicza - Historie rodzinne

Praca pt. "Historie rodzinne" autorstwa Bogdana Niedziewicza (ur. 1945 w Pucku) dotyczy wojennych losów jego rodziców: Kazimiery (z d. Jurczyszyn) i Teofila Niedziewiczów. Autor opisuje udział Teofila, pracownika Sądu Grodzkiego w Dleatynie, w wojnie obronnej 1939 r. (internowanie na Węgrzech w obozie Nagykanizsa; dobre, pół-wolnościowe warunki życia w obozie, praca kurierska przy załatwianiu dokumentów dla żołnierzy polskich udających sie do armii we Francji, zwolnienie w 1942 r. i dwutygodniowa podróż na pieszo do Lwowa) oraz zaangażowanie Kazimiery w pomoc dla żołnierzy z rozbitych oddziałów Wojska Polskiego, które ściągnęło na nią represje po wkroczeniu Sowietów do Lwowa. Ponado praca zawiera opis represji obu okupantów wobec Polaków we Lwowie (aresztowania, łapanki), sposobów na ich uniknięcie (zatrudnienie w instytucie prof. Weigla „Instytut für Fleckfieber und Virusforschung", produkujacym szczepionki przeciw durowi) oraz trudów życia codziennego (problemy z aprowizacją, wyprawy po żywność na wieś, handel). Ostatnia cześć pracy dot. okresu powojenngo: 28-dniowa podróż zgrożonej arsztowaniem rodziny ze Lwowa do Pucka, gdzie Niedziewiczowie objęli poniemieckie gospodarstwo rolne, po czym w 1948 r. przeprowadzili się - za namową znajomych lwowiaków - do Wrocławia, gdzie Teofil podjął pracę przy odbudowie miasta (kamieniarz).   zakres chronologiczny: 1908-1948 miejsca wydarzeń: Lwów, Delatyn, Nagykanizsa (Węgry), Puck, Wrocław

Niedziewicz Bogdan

Relacja Teresy Schwarz

Relacja Teresy Schwarz dotycząca życia codziennego w powojennym Wrocławiu oraz życia rodzinnego i działaności społecznej autorki w Lidze Kobiet. Zakres chronologiczny relacji: 1945-2007 Miejsca wydarzeń: Mińsk Mazowiecki, Wrocław

Schwarz Teresa

Praca konkursowa pt. Moje korzenie. Mój ród

Praca pt. Moje korzenie. Mój ród została napisana w 2002 r. przez uczennicę I Liceum Ogólnokształcącego w Środzie Śląskiej, Wiktorię Sudoł, na podstawie wspomnień jej dziadków ze strony matki i dotyczy historii dwóch rodzin: Kosieckich i Skrętkowiczów. Autorka opisuje syberyjską gehennę Marii Kosieckiej i jej pięciorga dzieci: wysiedlenie z Nowych Trok, podróż bydlęcym wagonem, trudne warunki życia codziennego w sowchozie w okolicach Bijska w Kraju Ałtajskim (chłód, brak żywności i podstawowego wypsażenia gosp. domowego, budowa ziemianki), powrót z zesłania, spotkanie z mężem w Gdyni (właściciel folwarku w Nowych Trokach, aresztowany w lutym 1944 r., zesłany do obozu, skąd trafił do armii gen. Andersa, z którą przeszedł cały szlak bojowy) i osiedlenie się w 1946 r. we Wrocławiu. Druga częśc pracy dotyczy losów rodziny Skrętkowiczów, którzy, uniknąwszy śmierci z rąk banderowców na Podolu, zostali wysiedleni na Ziemie Zachodnie i trafili do Wrocławia, skąd, po 6 tygodniach koczowania na stacji Brochów, zostali skierowani przez PUR do wsi Nippern (dziś. Mrozów), gdzie osiedli. Por.: książka Ireny Zabratyńskiej (z d. Kosieckiej), „Syberia w oczach dziecka-zesłańca” oraz opracowane przez nią zapiski z notatników ojca, Bronisława Kosieckiego, pod tytułem „Zapiski żołnierza tułacza”.   miejsca wydarzeń: Nowe Troki (wileńszczyzna), Podole, Bijsk (Kraj Ałtajski, Syberia), Wrocław zakres chronologiczny: 1898-1984

Sudoł Wiktoria

Relacja Zbigniewa Tyszki

Zbigniew Tyszko (ur. 1931), warszawiak, syn inżyniera, pracownika PKP, spędził we Wrocławiu 3 powojenne lata (1945-1948). W swojej relacji opisuje rabunek mienia przemysłowego przez Sowietów, wakacje'45 w Jeleniej Górze oraz warunki życia w mieszkaniu przy ul. Pankiewicza na Biskupienie. Autor pisze również o życiu szkolnym (I gimnazjum przy ul. Poniatowskiego we Wrocławiu) oraz o służbie harcerskiej w I Wrocławskiej Drużynie Harcerzy. W zastępie Z. Tyszki przez pewien czas służył Marek Hłasko, który wspomniał o tym w swoich pamiętnikach wydanych w 2002 r.; skany odnośnych fragmentów tej publikacji są załączone do relacji.   Zakres chronologiczny: 1945-1948 Miejsca wydarzeń: Wrocław, Jelenia Góra

Tyszko Zbigniew,

Relacja Ireny Kwiatkowskiej

Irena Kwiatkowska, (z d. Michałowska) urodziła się w 1935 r. w Chlebowicach Wielkich (woj.lwowskie) w rodzinie kolejarza. W swojej relacji opisuje swoje dzieciństwo (stosunki polsko-ukraińskie, rzeź wołyńska, ucieczka przed UPA do Lwowa, pobyt w domu dziecka w Przemyślu), służbę harcerską we Wrocławiu, gdzie trafiła po maturze (nakaz pracy) oraz długoletnią pracę w oświacie (wychowawca, nauczyciel historii). Autorka szczegółowo opisuje różne incydenty z udziałem trudnej młodzieży z Zespołu Szkół Rolniczych w Wołowie, takie jak: strajk młodzieży w internacie, bunt uczniów, wizyta wicepremiera Rakowskiego i dyskusja z młodzieżą (7 luty 1983) w odpowiedzi na list uczniów ze skargą, wyjazd szkolny do NRD. Dalsza część relacji dotyczy działalności społecznej autorki po przejściu na emeryturę: udział w misji polonijnej na Ukrainie z ramienia Minsterstwa Edukacji Narodowej (praca z Polakami w Łucku: nauka języka polskiego, spotkania literackie, inscenizacje teatralne), organizacja paczek z darami dla Polaków na Ukrainie (1994, 1997) oraz wakacyjnego wpoczynku w Polsce dla dzieci z Ukrainy (1993,1994), działalność w Klubie Seniora przy Obornickim Ośrodku Kultury, w Społecznym Komitecie Budowy Kościoła w Kostopolu na Ukrainie (wybudowany w 2008 r) oraz w Uniwersytetcie Trzeciego Wieku w Obornikach. Na końcu relacji znajdują się dopiski dot. spotkania z matką zwolnioną w 1957 r. z sowieckiego łagru oraz pomocy udzielanej w czasie wojny Żydom przez rodzinę autorki (ułatwienie ucieczki z transportu, ukrywanie w domu).   zakres chronologiczny: 1939 - 2007/2008 miejsca wydarzeń: Chlebowice Wielkie, Lwów, Wrocław, Wołów, Oborniki Śląskie, Łuck

Kwiatkowska Irena

Relacja Jana Kazimierza Janowskiego

Jan Kazimierz Janowski urodził się w 1910 r. w miejscowości Hulcze, pow. sokalski, w rodzinie urzędnika pocztowego. W swojej relacji zawarł wspomnienia z dzieciństwa spędzonego na Kresach (Hulcze, Horodenka, Medynice) dotyczące: życia rodzinnego (Święta Bożego Narodzenia, Wielkanoc, Pierwsza Komunia Święta), służby harcerskiej w zastępie Lisów (wycieczka nad Dniestr i do Czerwonogrodu), życia szkolego (nauka w gimnazjum, przedstawienia teatralne, koncerty, festyn z pokazem radiowym, bal charytatywny) oraz spotkań z żołnierzami różnych formacji, które w okresie I wojny światowej stacjonowały w Medynicach (legioniści Piłsudskiego, wojsko rosyjskie, niemieckie i rumuńskie). Druga część relacji dotyczy przyjazdu Janowskiego do Bystrzycy Kłodzkiej oraz pracy w Państwowym Urzędzie Repatriacyjnym w Bystrzycy Kłodzkiej w 1947 r. Autor opisuje pochód pierwszomajowy, poświęcenie sztandaru SL, wysiedlenie Niemców, działalność Towarzystwa Krzewienia Kultury i Sztuki w Bystrzycy oraz pierwszą w powiecie uroczystość nadania ziemi polskim osadnikom (Piotrowiec, 13.11.1947). Wspomnienia spisane w 1970 r. na konkurs organizowany przez Wydział Kultury Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Bystrzycy Kłodzkiej.   zakres chronologiczny: 1910-1925; 1947 miejsca wydarzeń: Hulcze, Horodenka, Medynice, Bystrzyca Kłodzka, Piotrowice

Janowski Jan Kazimierz

Pamiętnik Janusza Wierciocha

Relacja Janusza Wierciocha (ur. 1948) dot. reakcji studentów i władz Uniwersytetu Wrocławskiego oraz innnych wrocławskich uczelni wyższych na wiadomości o wydarzeniach Marca 1968 r. w Warszawie. W pamiętniku prowadzonym w dniach 11-14.03.1968 autor, z pozycji uczestnika wydarzen, opisuje zebrania w akademikach, palenie gazet w oknach, uchwalenie rezolucji Zrzeszenia Studentów Polskich oraz rezolucji uczelnianego Senatu. Zakres chronologiczny: 11-14.03.1968 Miejsca wydarzeń: Wrocław

Wiercioch Janusz

Relacja Józefa Sańca

Relacja dotyczy deportacji rodziny Józefa Sańca w lutym 1940 r. przez Sowietów do miejscowości Karabasz na Uralu i pracy w kopalni rudy miedzi oraz w sowchozie w obwodzie Czelabińskim. Zakres chronologiczny: 1940-1946 Miejsca wydarzeń: Osada Pieniuga, Karabasz, obwód Czelabiński

Relacja Stefana Figlarka

Relacja Stefana Figlarka dot. wysiedlenia spod Wielunia w czerwcu 1940 roku i pobytu w obozie przejściowym w Konstantynowie k. Łodzi Zakres chronologiczny: 1940 Miejsca wydarzeń: Wieluń, Konstantynowo, Kraków, Mielec

Figlarek Stefan