Zaświadczenie wydane w j. polskim i j. rosyjskim przez Zarząd Gminy w Gnichowicach pow. Wrocławskiego potwierdzające, że Piotr Plebański jest sołtysem wsi Bettlern dziś. Bielany, Gnichowice 03.09.1945. Dokument opatrzony okrągłą pieczęcią Pełnomocnika Rządu RP na Obwód XIX Dolnego Śląska oraz odręcznym podpisem Komisarza Rządowego Rejonu Gnichowice, kpt. L. Syski; oryginalna pisownia nazwy miejscowości: Gnichowice.

Relacja Zbigniewa Kwaśnego, profesora nauk humanistycznych, specjalizującego się w demografii historycznej i historii gospodarczej, dotyczy przedwojennego i wojennego okresu dzieciństwa, przyjazdu do Wrocławia, okresu studiów, pracy na stanowisku asystenta Katedry Historii Gospodarczej, odwiedzin w niemieckich archiwach, nawiązywania do lwowskich korzeni w Instytucie Historii, kontaktów z profesorami Maleczyńskim, Czaplińskim i Inglotem, a także działalności Towarzystwa Miłośników Historii.

Zakończenie roku szkolnego 1961/1962 w szkole podstawowej w Zwróconej. Klasa VII z nauczycielkami m.in.: Stanisławą Siekańską, kierowniczką (pierwszy rząd, w środku) i Teresą Gabrysz (pierwszy rząd, druga z prawej).

Relacja żołnierza Armii Krajowej, powstańca warszawskiego, dotycząca jego przyżyć wojennych oraz organizacji życia po wojnie i życia zawodowego. W wywiadzie aktywny udział bierze żona świadka - Emilia Ruge.   Zakres chronologiczny: 1939-2011   Miejsca wydarzeń: Warszawa (woj. mazowieckie), Kraków (woj. małopolskie), Gdańsk (woj. pomorskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Oborniki Śląskie (pow. trzebnicki, woj. dolnośląskie), Wołów (woj. dolnośląskie), Kraków (woj. małopolskie), Grenoble (Francja), Poznań (woj. wielkopolskie), Oborniki Śląskie (woj. dolnośląskie), Trzebnica (woj. dolnośląskie), Wołów (woj. dolnośląskie)

Nauczycielka Teresa Gabrysz z uczniami ze szkoły podstawowej w Zwróconej, zakończenie roku szkolnego 1961/1962.

Żegluga śródlądowa. Na zdjęciu: załoga statku szkoleniowego MSS "Małgorzata Fornalska": kpt. Władysław Stypczyński (z prawej) oraz bosman Marian Szwarc, Poznań 1959.

Relacja kresowianki dot. życia pod okupacją niemiecką oraz wysiedlenia z rodzinnych stron i osiedlenia na ziemiach zachodnich. Zakres chronologiczny: lata 40. XX w. Miejsca wydarzeń: Obertyn (Ukraina), Sobocisko (pow. oławski, woj. dolnośląskie), Kołobrzeg (woj. zachodniopomorskie), Kołomyja (Ukraina), Horodenka (Ukraina), Berlin (Niemcy), Lwów (Ukraina), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Mielno (woj. zachodniopomorskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Siedlce, Oława (woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie)

Obszerna relacja Andrzeja Szafrańskiego dotyczy okresu studiów na Wyższej Szkole Handlu Morskiego w Sopocie, stażu w Polskich Liniach Oceanicznych, pracy w funkcji dyrektora ekonomicznego przedsiębiorstwa w Żegludze Bydgoskiej, pracy w Zjednoczeniu Żeglugi Śródlądowej i Stoczni Rzecznych, które w wyniku deglomeracji otworzyło swoją filię we Wrocławiu, pracy stanowisku dyrektora Żeglugi na Odrze pomiędzy 1979 a 1992 rokiem, funkcjonowania przedsiębiorstwa w trakcie strajków sierpnia 1980 roku oraz podczas stanu wojennego, piastowania funkcji prezesa zarządu piłkarskiego WKS Śląska Wrocław, kontaktów jakie dyrektor dużego przedsiębiorstwa w okresie PRL musiał mieć ze służbami.

Nauczycielki ze szkoły podstawowej w Zwróconej, zakonczenie roku szkolnego 1961/1962. Teresa Gabrysz (pierwsza z prawej), kierowniczka, Stanisława Siekańska (stoi w środku).

Wezwanie nr 193 wystawione przez Zarząd Gminy w Gniechowicach na nazwisko Daniel Słomka dot. odrobienia szarwarku melioracyjnego na rok 1947 z odręczną adnotacją Technika Powiatowego z Rejonowego Kierownictwa Robót Wodno-Melioracyjnych we Wrocławiu stwierdzającą wywiązanie się ze świadczenia w dniu 22.11.1947. Opatrzone pieczęciami Zarządu Gminy w Gniechowicach i odręcznym podpisem wójta oraz pieczęcią i odręcznym podpisem Technika Powiatowego z Rejonowego Kierownictwa Robót Wodno-Melioracyjnych we Wrocławiu.

Uczniowie klasy I szkoły podstawowej w Zwróconej (pow. ząbkowicki, woj, dolnośląskie) z nauczycielką i kierowniczką szkoły, Stanisławą Siekańską, zakończenie roku szkolnego 1961/1962.

Relacja wrocławksiej pionierki, dotycząca życia codziennego pod okupacją niemiecką i na powojennej wsi dolnośląskiej, a także epizodu solidarnościowego.   Zakres chronologiczny: 1945-1981   Miejsca wydarzeń: Zawoja (pow. suski, woj. małopolskie), Osiek (pow. oławski, woj. dolnośląskie), Bystrzyca Kłodzka (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Oława (woj. dolnośląskie), Bielsko Biała (woj. śląskie), Odessa (Ukraina)

Relacja Bronisława Urbańskiego, pracownika służby więziennej od momentu wstąpienia do służby, poprzez pracę w ZK w Grodkowie, okoliczności wprowadzenia Stanu Wojennego, inwigilację wewnętrzną Zakładu, formy oporu więzionych i represje stosowane wobec pracowników. W dalszej części opisuje wydarzenia do 2011 roku   Zakres chronologiczny: 1976-2011Miejsca wydarzeń: Grodków (pow. brzeski, woj. opolskie), Brzeg (woj. opolskie), Opole (woj. opolskie), Nysa (woj. opolskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Gołdap (woj. warmińsko-mazurskie)

Uczniowie klasy IV szkoły podstawowej w Zwróconej z nauczycielką, p. Teresą Gabrysz, zakończenie roku szkolnego 1961/1962.

Żegluga śródlądowa. Na zdjęciu: załoga statku szkoleniowego MSS "Małgorzata Fornalska": z preawej: kpt. Władysław Stypczyński, wychowawca p. Kusyk oraz bosman Marian Szwarc, Poznań 1959.

Relacja Kazimierza Pielichatego, dotycząca przeżyć jego i jego rodziny podczas II Wojny Światowej, repatriacji oraz pracy zawodowej do momentu śmierci Stalina.   Zakres chronologiczny: 1933-1953   Miejsca wydarzeń: Jaszkowa Dolna (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie), Kłodzko (woj. dolnośląskie), Kowalówka (pow. lubaczowski, woj. podkarpackie), Lwów (Ukraina), Monasterzyska (Ukraina), Nowy Targ (woj. małopolskie), Nysa (woj. opolskie), Podhajce (Ukraina), Przeworsk (woj. podkarpackie), Strzelce Opolskie (woj. opolskie), Tarnopol (Ukraina), Wilkanów (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie), Winniki (Ukraina), Kraków (woj. małopolskie)

Nauczycielki ze szkoły podstawowej w Zwróconej. Zdjęcie wykonane przy okazji uroczystości zakończenia roku szkolnego, lata 60. XX w. N/z: Teresa Gabrysz (druga z prawej) oraz Stanisława Siekańska, kierowniczka szkoły (druga z lewej).

Relacja Kresowianki dotycząca II wojny światowej i okupacji, terroru UPA wobec Polaków, przesiedlenia na ziemie zachodnie i północne oraz życia na tym obszarze w pierwszym powojennym okresie, a także wyjazdów zagranicznych w okresie PRL.   Zakres chronologiczny: 1939-1997.   Miejsca wydarzeń: Załucz (dziś: Horisznie Załyczczia, Ukraina), Śniatyn (dziś Sniatyn, Ukraina), Lublin (woj. lubelskie), Jelcz-Laskowice (pow. oławski, woj. dolnośląskie), Oława (woj. dolnośląskie), Biskupice (pow. wrocławski, woj. dolnośląskie), Bystrzyca (pow. oławski, woj. dolnośląskie), Chicago (Stany Zjednoczone Ameryki), Toronto (Kanada), Kołomyja (Ukraina), Lwów (Ukraina), Zakopane (pow. tatrzański, woj. małopolskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Żywiec (woj. śląskie)

Zbigniew Tyszko (ur. 1931), warszawiak, syn inżyniera, pracownika PKP, spędził we Wrocławiu 3 powojenne lata (1945-1948). W swojej relacji opisuje rabunek mienia przemysłowego przez Sowietów, wakacje'45 w Jeleniej Górze oraz warunki życia w mieszkaniu przy ul. Pankiewicza na Biskupienie. Autor pisze również o życiu szkolnym (I gimnazjum przy ul. Poniatowskiego we Wrocławiu) oraz o służbie harcerskiej w I Wrocławskiej Drużynie Harcerzy. W zastępie Z. Tyszki przez pewien czas służył Marek Hłasko, który wspomniał o tym w swoich pamiętnikach wydanych w 2002 r.; skany odnośnych fragmentów tej publikacji są załączone do relacji.   Zakres chronologiczny: 1945-1948 Miejsca wydarzeń: Wrocław, Jelenia Góra

Uczniowie klasy II szkoły podstawowej w Zwróconej z nauczycielką Teresą Gabrysz, zakończenie roku szkolnego, lata 60. XXw.

Zaświadczenie dot. zmiany miejsca Lucjana Borkowskiego wydane przez Sołtysa Gromady Polówek, gm. Królewszczyna okolice dzisiejszego Działoszyna, pow. zgorzelecki, 3.07.1947.

Uczennice szkoły podstawowej w Zwróconej z nauczycielką Teresą Gabrysz, zakończenie roku szkolnego, lata 60. XX w.

Uczniowie szkoły podstawowej w Zwróconej z nauczycielkami, zakończenie roku szkolnego, lata 60. XX w. Na zdjęciu m.in.: Teresa Gabrysz (pierwsza z prawej) oraz Stanisława Siekańska, kierowniczka szkoły (druga z prawej).

Uczniowie szkoły podstawowej w Zwróconej przy wodospadzie Szklarki podczas wycieczki szkolnej, 1964 r. Na pierwszym planie nauczycielka Stanisława Siekańska, kierowniczka szkoły w Zwróconej.

Relacja działacza opozycji antykomunistycznej, późniejszego polityka i działacza samorządowego (prezydent Wrocławia w latach 2001-2002), dotycząca początków jego działalności opozycyjnej, internowania w okresie stanu wojennego oraz pracy w XIV LO we Wrocławiu. Zakres chronologiczny: 1977-2011 Miejsca wydarzeń: Wrocław (woj. dolnośląskie), Grodków Śl. (pow. brzeski, woj. opolskie)

Pismo z decyzją Ministra Komunikacji dot. przeniesienia inż. Wiktora Tyszki ze stanowiska Naczelnika Warsztatów Elektrotechnicznych stacji Grochów w Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych w Warszawie na stanowisko Naczelnika Warsztatów Elektrotechnicznych w Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych we Wrocławiu, Warszawa 27.08.1945 opatrzone pieczęcią okrągłą Ministerstwa Komunikacji oraz odręcznym podpisem Minstra Komunikacji

Budynek szkoły w Zwróconej, 1945 r.

Uczniowie szkoły podstawowej w Zwróconej przy wodospadzie Szklarki podczas wycieczki szkolnej, 1964 r.

Uczniowie szkoły podstawowej w Zwróconej przy Świątyni Wang w Karpaczu podczas wycieczki szkolnej, 1964 r. Na zdjęciu widoczna nauczycielka Stanisława Siekańska, kierowniczka szkoły w Zwróconej - ostatni rząd, pierwsza z prawej.

Uczniowie szkoły podstawowej w Zwróconej przed Sanktuarium Matki Bożej Wambierzyckiej podczas  wycieczki szkolnej, Wambierzyce 1985. N/z nauczycielka Teresa Gabrysz, ówczesna kierowniczka szkoły w Zwróconej - ostatni rząd, druga z prawej, w ciemnych okularach.

Obchody rocznicowe. W pierwszym rzędzie, trzecia z lewej widoczna emerytowana kierowniczka szkoły, p. Stanisława Siekańska.

Zaświadczenie wystawione przez Związek Bojowników o Wolność i Demokrację Zarząd Wojewódzki w Wałbrzychu potwierdzajace uprawnienia kombatanckie Wiktora Dudycza, Wałbrzych 18.01.1983.

Obchody 40-lecia istnienia szkoły podstawowej w Zwróconej, 1985 r. Kierowniczka szkoły, Teresa Gabrysz, w towarzystwie przedstawicieli władz oświaty najprawdopodobniej z Wydziału Oświaty i Wychowania w Ząbkowicach Śląskich.

Relacja mieszkańca Grodkowa (woj. opolskie) dot. jego pochodzenia, pobytu na robotach przymusowych w Niemczech w trakcie II wojny światowej, osiedlenia się wraz z rodziną na ziemiach zachodnich i życia codziennego. Zakres chronologiczny: 1939 - 1960. Miejsca wydarzeń: Olewin, Kopice (pow. brzeski, woj. opolskie) , Grodków (pow. brzeski, woj. opolskie), Nowa Wieś Mała (pow. brzeski, woj. opolskie), Chróścina (pow. brzeski, woj. opolskie), Berlin (Niemcy), Wrocław (woj. dolnośląskie), Brzeg (woj. opolskie), Warszawa (woj. mazowieckie)

Dom przy ul. Felińskiego 20 w Warszawie, w którym przed wojną mieszkali p. Grabowscy rodzice lub dziadkowie Bożeny Pawłowskiej - darczńcy, 2004.

Obchody 40-lecia istniania szkoły podstawowej w Zwróconej, 19.10.1985 r. Emerytowana kierowniczka szkoły, Stanisława Siekańska, odbiera nagrodę za pracę dydaktyczną z rąk przedstawiciela władz oświaty najprawdopodobniej z Wydziału Oświaty i Wychowania w Ząbkowicach Śląskich.

Obchody 40-lecia istnienia szkoły podstawowej w Zwróconej, 19.10.1985 r. W środku emerytowana kierowniczka szkoły, Stanisława Siekańska.

Obchody 40-lecia istnienia szkoły podstawowej w Zwróconej, 19.10.1985 r. Zaproszeni goście oglądają wystawę poświęconą historii szkoły i miejscowości.

Grupa żołnierzy z II kompanii najprawdopodobniej z II Samodzielnego Batalionu Miotaczy Ognia, Skierniewice lipiec 1946. Na zdjęciu nie podano od której strony stoją: Bronisław Wróblewski, Józef Witkowski, Franciszek Jakubiak, Jan Rubanieniko ?, Stanisław Kielar; siedzą: Jan Swacha, Jan Góralczyk, Józef Sanojca, Stanisław Tchórz.

W pierwszej części notatek autor dzieli się swoimi przemyśleniami związanymi z sytuacją i z wydarzeniami politycznymi w kraju. W drugiej prowadzi nieregularnie dziennik. Dużo uwagi poświęca plenarnym posiedzeniom KC, sytuacji w obrębie partii PZPR (zwraca szczególną uwagę na wewnętrzny konlikt). Przygląda się mediom rządowym oraz zagraniczym i ich sposobie przedstawiania informacji. Wspomina o sytuacji na świecie, a szczególnie o relacjach amerykańsko -radzieckich, w kontekście ich znaczenia dla Polski. Opisuje działalność ,,Solidarności" w okresie karnawału. Zakres chronologiczny: 10.11.1980 -23.04.1981 Miejsca wydarzeń: Wrocław (woj. dolnośląskie), Świdnica (woj. dolnośląskie), Jastrzębie (woj. śląskie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Gdańsk (woj. pomorskie), Gdynia (woj. pomorskie), Zabrze (woj. śląskie), Wałbrzych (woj. dolnośląskie), Bydgoszcz (woj. kujawsko -pomorskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Toruń (woj. kujawsko-pomorskie), Katowice (woj. śląskie)

Przedstawienie teatralne przygotowane przez uczniów z okazji obchodów 40-lecia istnienia szkoły podstawowej w Zwróconej, 19.10.1985 r.

Relacja Ryszarda Żuczkiewicza dot. jego działalności antykomunistycznej, pobytu w więzieniu, licznych zatrzymań prze milicję, przeszukiwań w domu oraz miejscu pracy, drukowania ulotek, malowania na murach oraz przenoszenia przez zieloną granice książek i broszur z drugiego obiegu. Zakres chronologiczny: 1976 - 1990. Miejsce wydarzeń: Bielsko Biała (woj. śląskie), Kłodzko (woj. dolnośląskie), Kraków (woj. małopolskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Zakopane (woj. małopolskie)

Uczniowie szkoły podstawowej w Zwróconej w przedstawieniu teatralnym z okazji 40-lecia istnienia placówki, 19.10.1985 r.

Krótka relacja Kazimierza Wibły dot. przyjazdu jego rodziny i osiedlania się na Dolnym Śląsku po II wojnie światowej, służbie wojskowej w latach '50 oraz pracy jako kierowca w Zakładach Samochodowych w Jelczu-Laskowicach do połowy lat '90.   Zakres chonologiczny:1945 - 2007.   Miejsca wydarzeń: Chmieliska (Ukraina), Trzebiatów (pow. gryficki, woj. zachodniopomorskie), Laskowice (pow. kluczborski, woj. opolskie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Jelcz-Laskowice (pow. oławski, woj. dolnośląskie), Karpacz (pow. jeleniogórski, woj. dolnośląskie)

Relacja Jadwigi Zaborek dot. II wojny światowej, pracy przymusowej rodziców u gospodarza w Prusach Wschodnich, ewakuacji wraz z ludnością niemiecką aż do Lubeki, oswobodzenia przez aliantów zachodnich, pobytu w obozie jenieckim, powrotu do Polski i życia codziennego. Zakres chronologiczny: 1939 - 1950. Miejsca wydarzeń: Chotomów (pow. legionowski, woj. mazowieckie), Ciechanów (woj. mazowieckie), Gąsocin (pow. ciechanowski, woj. mazowieckie), Koszalin (woj. zachodniopomorskie), Lubeka (Niemcy), Nasielsk (pow. nowodworski, woj. mazowieckie), Pułtusk (woj. mazowieckie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Zalesie

Zaświadczenie nr KT4/259/45 wydane przez Minsterstwo Komunikacji dla inż. Wiktora Tyszki, Naczelnika Głównych Warsztatów Elektrotrakcyjnych, upoważniającego go do poszukiwania na terenie Dyrekcji Krakowskiej i Katowickiej taboru i urządzeń trakcji elektrycznej zrabowanych przez Niemców w Węźle Warszawskim, Warszawa 30.03.1945 dokument w języku pol. i ros.; opatrzony okrągłą pieczęcią Ministerstwa Komunikacji oraz odręcznym podpisem Ministra Komunikacji; pieczęcią Ministerstwa Komunikacji Dep. Elektrotechnicznego oraz odręcznym podpisem Dyrektora Departmentu Elektotechnicznego; pieczęcią oraz podpisem Przedstawiciela Głównego Urzędu Komunikacji Wojskowej przy Armii Czerwonej.

Kolejka ludzi czekających na wydanie ciepłego posiłku pod klasztorem oo. Franciszkanów na Karłowicach.

Stanisława Siekańska, jedna z pierwszych nauczycielek organizujacych polską szkołę w Procanch (Zwróconej), z córką Grażyną przed wejściem do budynku szkolnego, 1945-1947. Na tablicy nad wejściem widoczny napis: "Publiczna Szkoła Powszechna w Procanach, pow. Ząbkowice" - w 1947 roku wieś Procany została przemiananowana na Zwróconą.

Występy uczniów (polonez) z okazji obchodów 40-lecia istnienia szkoły podstawowej w Zwróconej, 19.10.1985 r.

Relacja prof. Antoniego Polanowskiego dot. przyjazdu do Wrocławia, podjęcia studiów na Wydziale Rolniczym wrocławskiej Wyższej Szkoły Rolniczej (aktualnie Uniwersytet Przyrodniczy), pracy, kariery naukowej i zawodowej, zajęć dydaktycznych na UWr oraz UP, pobytów naukowych w Stanach Zjednoczonych, sytuacji na uczelniach wrocławskich w roku '56, '68, organizacji pracy, remontowania potrzebnych budynków dla Instytutu Biochemii oraz życia codziennego.   Zakres chronologiczny: 1948 - 2013.   Miejsca wydarzeń: Radziechowy (woj. śląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Gańsk (woj. pomorskie), Radom (woj. mazowieckie), Waszyngton (Stany Zjednoczone Ameryki), Stony Brook (Stany Zjednoczone Ameryki), Montreal (Kanada)

Budynek szkoły podstawowej w Zwróconej, widok od strony płd.-zach. W tle widoczna wieża gotyckiego kościoła pw. św. św. Piotra i Pawła.

Relacja prof. Teresy Oberc-Dziedzic dot. życia studenckiego w latach '60 XX w., badań naukowych, specyfiki pracy geologa, zmian sposób funkcjonowania Uniwersytetu Wrocławskiego po transformacji ustrojowej, kontaktów z uczelniami zagranicznymi oraz porównano dawne praktyki badawcze z tymi, które są stosowane współcześnie.   Zakres chronologiczny: 1940 - 1990.   Miejsca wydarzenia: Jasło (woj. podkarpackie), Kraków (woj. małopolskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Strzelin (woj. dolnośląskie), Jelenia Góra (woj. dolnośląskie),

Wizyta Niemców, którzy przed wojną uczyli się w szkole w Zwróconej (niem. Protzan)

Teresa Gabrysz, emerytowana nauczycielka i była kierowniczka (1981-1986) szkoły podstawowej w Zwróconej z nagrodą Kuratora Oświaty w Wałbrzychu za pracę dydaktyczną.

Zaświadczenie nr 6423 wystawione na nazwisko Teofil Krych przez Państwowy Urząd Repatriacyjny Wojewódzki Urząd w Poznaniu, Poznan 25.07.1945.

Relacja rodowitego warszawiaka dot. realiów wojny i okupacji w Warszawie i okolicach widzianych oczami dziecka. Zakres chronologiczny: 1939-1945. Mieksca wydarzeń: Warszawa (woj. mazowieckie), Janisławice (woj. łódzkie), Skierniewice (woj. łódzkie), Pruszków (woj. mazowieckie)

Zjazd nauczycieli w Kobylej Głowie, 1946 r.

Decyzja Prezesa Sądu Apelacyjnego w Poznaniu dot. delgowania Teofila Krycha do pełnienia obowiazków Prezesa Sądu Okręgowego w Gorzowie, Poznań 13.09.1945.

Relacja Ignacego Jakubowskiego dot. II wojny światowej, ciężkiej sytuacji materialnej pod okupacją niemiecką, ataków Ukraińców na Polaków, wyjazdu z rodzinnych stron, osiedlenie się na Ziemiach Zachodnich, "Służby w Polsce", służby w Korpusie Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz dot. sytuacji zagrożenia życia w trakcie wykonywania obowiązków.   Zakres chronologiczny: 1939 - 1956.   Miejsca wydarzeń: Niskołyzy (Ukraina), Koropiec (Ukraina), Peszkowce, Dębin (pow. słupski, woj. pomorskie), Słupsk (woj. pomorskie), Jelenia Góra (woj. dolnośląskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Siedlce (woj. mazowieckie), Jelcz Laskowice (pow. oławski, woj. dolnośląskie), Barysz (Ukraina)

Relacja Marii Janczak dot. życia przed II wojną światową, relacji z ludnością ukraińską, wywózki całej rodziny na Syberię, wspomnień głodu i zimna oraz ciężkiej, katorżniczej pracy ojca i starszego rodzeństwa, przedostania się do Iranu, powrotu do Polski i decyzji o osiedleniu się na ziemiach zachodnich. Zakres chronologiczny: 1939 - 1947. Miejsca wydarzeń: Dmytrów, Chołojów, Kotłas (ZSRR), Teheran (Iran), Taszkient, Aczasaj (Kazachstan), Medyka, Opole (woj. opolskie), Międzylesie (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie), Bystrzyca Kłodzka (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie)

Krótka relacja Eugeniusza Kapusty dot. śmierci ojca, zamorodwanego przez Ukraińców w 1945 r., przesiedlenie rodziny, organizacji życia po II wojnie światowej, pracy w zakładach w Jelczu-Laskowicach i życia codziennego. Zakres chronologiczny: 1945 - 1990. Miejsca wydarzeń: Nałuże (Ukraina), Jelcz-Laskowice (pow. oławski, woj. dolnośląskie), Piekary Śląskie (woj. śląskie), Kołomyja (Ukraina)

Krótka relacja Henryki Klonowskiej dot. okupacji radzieckiej w trakcie II wojny światowej, stosunków pomiędzy ludnością polską a ukraińską, przesiedleń i ucieczki do Polski.   Zakres chronologiczny: 1939 - 1946.   Miejsca wydarzeń: Pełtew (Ukraina), Lwów (Ukraina), Kłodzko (woj. dolnośląskie), Jaszkowa Góra (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie)

Relacja Anieli Kościelniak dot. II wojny światowej, pobytu całej rodziny w hitlerowskim obozie "Polenlager 10" w Siemianowicach Śląskich, wywozu na roboty przymusowe na Pomorze Zachodnie, ewakuacji wraz z ludnością niemiecką, nadejścia Armii Czerwonej, ucieczki z linii walk frontowych, organizacji życia po wojnie. Zakres chronologiczny: 1939 - 1956. Miejsca wydarzeń: Drawno (pow. choszczeński, woj. zachodniopomorskie), Kołobrzeg (woj. zachodniopomorskie), Piła (woj. wielkopolskie), Żywiec (woj. śląskie), Grodków (pow. brzeski, woj. opolskie), Żelazna (woj. opolskie)

Relacja mieszkanki Kłodzka przybyłej do tego miasta w sierpniu 1945 r. dot. wojny i okupacji na Kresach Wschodnich, a także wysiedlenia i przyjazdu na ziemie zachodnie oraz pierwszych miesięcy i lat życia tamże. Zakres chronologiczny: lata 40. XX w. Miejsca wydarzeń: Stryj (obw. lwowski, Ukraina),Skole (obw. lwowski, Ukraina) , Kłodzko (woj. dolnośląskie)

Relacja Zofii Kowalskiej dot. wybuchu II wojny światowej, życia w okupowanej Warszawie, spraw codziennych, Powstania Warszawskiego, ewakuacji ludności cywilnej, pobytu w obozie jenieckim, powrotu do Warszawy i organizacji życia po wojnie. Zakres chronologiczny: 1939 -1950. Miejsca wydarzeń: Warszawa (woj. mazowieckie), Góra Kalwaria (pow. piaseczyński, woj. mazowieckie), Pruszków (woj. mazowieckie), Stutthof (Sztutowo), Grudziądz (woj. kujawsko-pomorskie), Grupa (pow. świecki, woj. kujawsko-pomorskie), Chojnice (woj. pomorskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Jelenia Góra (woj. dolnośląskie), Karpacz (pow. jeleniogórski, woj. dolnośląskie), Kowary (pow. jeleniogórski, woj. dolnośląskie)

Relacja Stanisławy Kuchty dot. II wojny światowej, prześladowań ludności polskiej w d. woj. stanisławowskim przez ukraińskich nacjonalistów, mordowania ludzi, palenia domów i pomieszczeń gospodarczych, ucieczki Polaków z obszarów wiejskich do większych miast, przesiedleń, podróży na zachód. Zakres chronologiczny: 1939 - 1946. Miejsca wydarzeń: Głubczyce (woj. opolskie), Katowice (woj. śląskie), Stanisławów (Ukraina), Wysoka.

Relacja Róży Kuczery dot. deportacji wraz z rodzicami na Sybir w 1951 r., ciężkie sytuacji materialnej, pracy rodziców, edukacji w ZSRR, przyjazdu do Polski, studiów farmaceutycznych, relacji z ludnością żydowską i życia codziennego.   Zakres chronologiczny: 1950 - 1970.   Miejsca wydarzeń: Lwów (Ukraina), Abakan (Rosja), Ust-Abakan (Rosja), Tomsk (Rosja), Giżycko (woj. warmińsko-mazurskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Wałbrzych (woj. dolnośląskie), Świebodzice (pow. świdnicki, woj. dolnośląskie)

Relacja Marii Kujdy dot. wywozu całej rodziny na Sybir w trakcie II wojny światowej, śmierci ojca, ciężkiej pracy, choroby matki, biedy, zimna i głodu, powrotu do Polski, osadnictwa na ziemiach zachodnich. Zakres chronologiczny: 1939 - 1946. Miejsca wydarzeń: Chodaczków Wielki (obw. tarnopolski, dziś Ukraina), Krasnojarsk (Rosja), Poznań (woj. wielkopolskie), Stargard Szczeciński (woj. zachodniopomorskie), Gorzanów (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie)

Relacja Jerzego Kozika dot. przyjazdu po zakończeniu II wojny światowej na ziemie zachodnie, aresztowania ojca i wywozu go na Sybir, osiedlenia się repatriantów, życia codziennego, edukacji, pracy, zmian miejsca zamieszkania, zniszczeń wojennych Wrocławia, studiów prawniczych na Uniwersytecie Wrocławskim, życia codziennego i osobistego.   Zakres chronologiczny: 1943 - 2014.   Miejsca wydarzeń: Lwów (Ukraina), Sambor (Ukraina), Bardo (pow. ząbkowicki, woj. dolnośląskie), Ziębice (pow. ząbkowicki, woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Ciepłowody (pow. ząbkowicki, woj. dolnośląskie), Ząbkowice Śląskie (woj. dolnośląskie), Kłodzko (woj. dolnośląskie), Zakopane (pow. tatrzański, woj. małopolskie)

Pierwszy mecz szkolny, szkoła podstawowa w Zwróconej, 1946 r. Na zdjęciu widoczna kierowniczka szkoły, p. Stanisława Siekańska - w środku, obok księdza.

Autor rozpoczyna swoją opowieść od przytoczenia wspomnień dziadków. Przedstawia pokrótce historię swojej rodzinnej wsi Huciska Nienadowskiego od początku XX w. do zakończenia II wojny światowej. Opisuje swoje dzieciństwo i młodość (edukację i pracę w PGR). Następnie wspomina swój pobyt w Nienadowej gdzie kontynuował edukację w szkole rolniczej, a później w Przemyślu w Zespole Szkół Budowlanych. Opisuje swój pobyt we Wrocławiu (praca, rozwijanie pasji muzycznych). Przedstawia realia służby w wojsku. Później wspomina swoje dalsze losy (praca w Lubaniu Śląskim i we Wrocławiu, ślub, studia, wyjazd do Budapesztu, wieloletnia praca we Wrocławskim Przedsiębiorstwie Budownictwa Ogólnego). Dzięki wspomnieniom autora, możemy poznać wiele cennych informacji na temat budownictwa w PRL. Autor dokładnie opisuje swoją działalność w Polskim Towarzystwie Miłośników Astronomii i Wrocławskim Towarzystwie Obserwatorów Nieba. W ostatnim rozdziale wspomina o zasłużonych ludziach dla Wrocławia, pochodzących z Huciska Nienadowskiego. Jako dodatek załącza krótką biografię Kazimierza Iwanowskiego. Zakres chronologiczny: 1913-1993 Miejsca wydarzeń: Hucisko Niewiadomskie (pow. przemyski, woj. podkarpackie), Nienadowa (pow. przemyski, woj. podkarpackie), Przemyśl (woj. podkarpackie), Wrocław, Strachowice (woj. dolnośląskie), Lubań Śląski (woj. dolnośląskie), Wąsocz Grajewski (woj. podlaskie), Budapeszt (Węgry), Grodziec (pow. złotoryjski, woj. dolnośląskie), Szklarska Poręba (pow. jeleniogórski, woj. dolnośląskie)

Relacja Władysławy Wojcieszak dot. Stowarzyszenia Francuzów i Repatriantów z Francji na Dolny Śląsk, którego jest prezesem, działalności, struktur i organizacji wydarzeń przez stowarzyszenie. Władysława Wojcieszak opowiada historii rodziny męża - Rajmunda Wojcieszaka, życia we Francji, pracy górników polskich, relacji z ludnością francuską, organizacji życia po wojnie i osadnictwa na ziemi zachodniej.   Zakres chronologiczny: 1920 - 2014   Miejsca wydarzeń: Alzacja i Lotaryngia, Mericurt-Coron, Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie), Paryż (Francja), Boguszów-Gorce (pow. wałbrzyski, woj. dolnośląskie), Szczawno Zdrój (pow. wałbrzyski, woj. dolnośląskie), Rakutowo (pow. włocławski, woj. kujawsko-pomorskie), Świebodzice (pow. świdnicki, woj. dolnośląskie), Jedlina Zdrój (pow. wałbrzyski, woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Sarajewo (Bośnia i Hercegowina), Zgorzelec (woj. dolnośląskie)

Relacja byłej mieszkanki wsi Siedlce dot. losów jej i jej rodziny podczas II wojny światowej, przesiedlenia z kresów wschodnich na ziemie zachodnie oraz powojennego życia na dolnośląskiej wsi. Zakres chronologiczny: lata 40. i 50. XX w. Miejsca wydarzeń: Obertyn (obw. iwanofrankiwski, Ukraina), Siedlce (woj. mazowieckie), Zadubrowce (obw. iwanofrankiwski, Ukraina), Oława (woj. dolnośląskie), Marcinkowice (pow. oławski, woj. dolnośląskie), Kotowice (pow. wrocławski, woj. dolnośląskie)

Plan oddawania ziarna tytułem podatku gruntowego do punktów zsypu z Gminy Gniechowice wyd. przez Zarząd Gminy Gniechowice, Gniechowice 1947.

Odpis świadectwa czeladniczego wystawionego na nazwisko Władysław Jesionka przez Izbę Rzemieślniczą we Wrocławiu, 25.05.1971.

Decyzja dot. zmiany miejsca pobytu w okresie stanu wojennego wydana na nazwisko Magdalena Boromiec żona darczyńcy przez Urząd Miejski w Wałbrzychu, Wałbrzych 11.01.1982.

Kierowniczka szkoły, Stanisława Siekańska z uczniami szkoły podstawowej w Zwróconej, zakończenie roku szkolnego, lata 50. XX w. W tle widoczny kościoł parafialny pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Zwróconej.

Relacja weterana kampanii wrześniowej, następnie członka Związku Walki Zbrojnej (ZWZ), więźnia niemieckich obozów koncentracyjnych, który po II wojnie światowej został pracownikiem naukowym Politechniki Wrocławskiej. Świadek opisuje swoje przeżycia wojenne oraz kreśli obraz życia i pracy w powojennym Wrocławiu.
Zakres chronologiczny: 1938-1989.  
Miejsca wydarzeń:

• Skarżysko-Kamienna (woj. świętokrzyskie),
• Włodzimierz Wołyński (Ukraina),
• Toruń (woj. kujawsko-pomorskie),
• Mława (woj. mazowieckie),
• Warszawa (woj. mazowieckie),
• Radom (woj. mazowieckie),
• Oświęcim (woj. małopolskie),
• Rogoźnica (pow. świdnicki, woj. dolnośląskie),
• Oranienburg (Niemcy),
• Lipsk (Niemcy),
• Wrocław (woj. dolnośląskie),
• Starachowice (woj. świętokrzyskie),
• Szydłowiec (woj. mazowieckie)

Wspomnienia Romana Sutko z wywózki na Sybir, pobytu w obozie, repatriacji na tzw. Ziemie Odzyskane, służby wojskowej i szkolenia na kombajnistę w PGR; świadek dużo miejsca poświęca historii swojego ojca, który wstąpił do armii gen. Andersa i pozostał po wojnie w Anglii, oraz prób utrzymania z nim kontaktu przez rodzinę   Zakres chronologiczny: 1940-1986   Miejsca wydarzeń: Asowyja (Osowa, Białoruś), Nawagrudak (Nowogródek, Białoruś), Archangielsk (daw. ZSRR), Saratow (daw. ZSRR), Kłodzko (woj. dolnośląskie), Piekary (pow. oławski, woj. dolnośląskie), Jelcz-Laskowice (pow. oławski, woj. dolnośląskie), Norwich (Wielka Brytania)

Relacja prof. Marka Czaplińskiego, byłego dziekana Wydziału Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytetu Wrocławskiego, dotycząca jego dzieciństwa w powojennym Wrocławiu oraz środowiska wrocławskich historyków II połowy XX w.; świadek opisuje codzienność wrocławskiego Oporowa - w latach 40. XX w. oddzielnej wsi - na którym się wychował, szkoły do jakich chodził, zabawy, w jakich uczestniczył; następnie wspomina swoje studia i pracę naukową, jednak główny nacisk kładzie na prezentację poszczególnych postaci historyków, stosunków panujących na wydziale, kwestii funkcjonowania w rzeczywistości komunistycznej i kwestii cenzury; wspomina też swoje wyjazdy i kontakty zagraniczne, zdawkowo opowiada o protestach studenckich w 1968 r. i wyborach w 1989 r., nie unika też tematu przelotnej współpracy z aparatem bezpieczeństwa PRL.   Zakres chronologiczny: 1946-1990   Miejsca wydarzeń: Kraków (woj. małopolskie), Oporów (pow. wrocławski, woj. dolnośląskie, wieś nieistniejąca), Wrocław (woj. dolnośląskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Merseburg (Saksonia-Anhalt, Niemcy), Borowa (pow. wrocławski, woj. dolnośląskie), Sobótka (woj. dolnośląskie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Ziębice ( pow. ząbkowicki, woj. dolnoślaskie), Bonn (Niemcy), Berlin (Niemcy), Kolonia (Niemcy), Frankfurt (Niemcy), Poczdam (Niemcy), Legnica (woj. dolnośląskie), Dzierżoniów (woj. dolnośląskie), Warszawa (woj. mazowieckie)

Relacja Bolesława Wiśniewskiego, pracownika Zakładu Naprawy Nadwozi Samochodowych w Jelczu, urodzonego na Kresach Wschodnich II RP, wspominającego swą rodzinną wieś (kolonię) Alfredówkę, położoną tuż przy granicy z Ukraińską SRR, przejście żołnierzy radzieckich w 1944 r., wysiedlenie i transport na tzw. Ziemie Odzyskane, pierwsze lata w Laskowicach i pracę przy budowie i naprawie ciężarowych samochodów pożarniczych; świadek szczegółowo opisuje warunki transportu, wspomina zamieszkałych w Laskowicach Niemców, wysiedlonych w 1948 r., wspomina też niektóre wydarzenia z pracy i mówi o swoim stosunku do niej.   Zakres chronologiczny: 1939-1960   Miejsca wydarzeń: Alfredówka (Ukraina, kolonia nieistniejąca); Podrałówka (kolonia nieistniejąca, Ukraina); Moczulanka (Močulânka, obw. Równe, Ukraina); Laskowice Oławskie (dziś Jelcz-Laskowice, pow. Oława, woj. dolnośląskie)

Relacja Petroneli Kozłowicz, mieszkanki Wilna, będącej świadkiem wejścia Armii Czerwonej do miasta w 1939 r., a następnie Wehrmachtu w 1941 r.; świadek skupia się jednak głównie na opisie sytuacji tuż po wyzwoleniu przez Armię Krajową i ponownym wkroczeniu Armii Czerwonej, wspomina represje Rosjan i moment ucieczki do Ełku i na Dolny Śląsk przed wywózką; przytacza też kilka szczegółowych historii z okupacji niemieckiej i opowiada o ojcu, zmobilizowanym w 1939 r. do armii polskiej i odnalezionym w 1947 r. w Podzamku koło Kłodzka.   Zakres chronologiczny: 1939-1947   Miejsca wydarzeń: Vilnius (Wilno, Litwa), Kowno (Litwa), Podzamek (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie)

Nauczycielka, Terasa Gabrysz, z uczniem, zakończenie roku szkolnego w szkole powszechnej w Zwróconej, 1952 r.

Prośba mieszkańców gromady Bielany i Zieleniów, gm. Gniechowice do Powiatowego Urzędu Ziemskiego we Wrocławiu dot. regulacji powierzchni gospodarstw rolnych, ok. 1947 r. Niekompletne: zeskanowano tylko pierwszą stronę rękopisu

Autor opisuje swoją pracę przy uruchamianiu i nadzorowaniu przemysłu stoczniowego, a także kontakty z politykami. Do rękopisu jest dołączona dodatkowa kartka z uzupełnieniem wspomnień. Zakres chronologiczny: 1945-1975 Miejsca wydarzeń: Wrocław, Warszawa, Amsterdam (Holandia)

Wspomnienia autorki o wojennych przeżyciach jej i jej rodziny we Lwowie i podkrakowskiej wsi oraz o życiu po wojnie najpierw w Krakowie, a potem na Ziemiach Odzyskanych. Wspomniana jest również osoba jej stryja, który uciekł ze Lwowa i dołączył do armii gen. Andersa jako kierowca wojskowy, a po wojnie pozostał w Anglii, oraz wyjazd do Lwowa w 1988 roku. Zakres chronologiczny: 01.1941- po 10. 1956 Miejsca wydarzeń: Lwów, Lipica Murowana (woj. małopolskie, pow. bocheński), Kraków, Legnica, Wrocław

Józefa Mikołajczak, opisuje wydarzenia związanie z przejściem frontu niemiecko-radzieckiego w 1944 r. przez teren Bieszczad, stosunki polsko-ukraińskie w czasie okupacji niemieckiej, przesiedlenie na tereny Opolszczyzny i relacje z ludnością niemiecką. Zakres chronologiczny: 1939-1946Miejsca wydarzeń: Katynia (woj. lwowski, obecnie Ukraina), Namysłów (woj. opolskie), Jelcz-Laskowice (woj. dolnośląskie), Arłamów (pow. bieszczadzki, woj. podkarpackie), Dobromil (Ukraina)

Tadeusz Piekarczuk, opisuje migracje na Ziemie Zachodnie, trudy życia codziennego, Pierwszą Komunię Św., powstawanie szkolnictwa, rabunki dokonywane przez Rosjan, odbudowę przemysłu. Zakres chronologiczny: 1945 - 1980   Miejsca wydarzeń: Wrocław (woj. dolnośląskie), Jelcz-Laskowice (woj. dolnośląskie), Cucułowsce (daw. woj. stanisławowskie, obecnie Wilchiwci, Ukraina), Oława (woj. dolnośląskie), Nowy Tomyśl (woj. wielkopolskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Chwałowice (pow. oławski, woj. dolnośląskie), Opole (woj. opolskie)

Zdzisław Maliszewski, opisuje sytuacje rodziny byłego legionisty podczas II wojny światowej, przejście wojsk niemieckich, likwidacje getta w Skałacie, ukrywanie Żydówki w domu rodzinnym,zmuszenie do wyjazdu na Ziemie Zachodnie. Zakres chronologiczny: 1939-1955   Miejsca wydarzeń: Horodnica ( Ukraina), Skałat (Ukraina), Tarnopol (Ukraina), Berezowice (Ukraina), Borszczów (Ukraina), Bytom (woj. śląskie), Chodaczków Wielki (Ukraina), Chróścina (pow. siematycki, woj. podlaskie), Czortków (Ukraina), Częstochowa (woj. śląskie), Hadyńkowce (Ukraina), Lwów (Ukraina), Opole (woj. opolskie), Katowice (woj. śląskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Piszczatyńce (Ukraina), strzelce Opolskie (woj. opolskie), Wołoczyska (Ukraina), Kołodziejówka (Ukraina), Berlin (Niemcy)

Zdzisław Reszczyński, opisuje w relacji czystki etniczne przeprowadzone przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej w 1943r., przyjazd z Kresów Wschodnich na Ziemie Zachodnie, stosunki Polaków z ludnością autochtoniczną na Dolnym Śląsku. Realia panujące we wsi w rejonie Oławy w okresie PRL. Zakres chronologiczny: 1943-1989   Miejsca wydarzeń: Oława (woj. dolnośląskie), Gubin (woj. lubuskie), Chwalibożyce (woj. donośląskie)    

Janusz Nowak jako 12-latek przeniósł się w 1946 r. z Poznania do Wrocławia, gdzie jego ojciec pracował przy odbudowie Zakładów Taboru Kolejowego. W swojej relacji szczegółowo opisuje warunki życia w powojennym Wrocławiu oraz życie codzienne swojej rodziny zamieszkałej w blokach kolejowych przy ul. Mochanckiego: wyposażenie mieszkania, sposoby zdobywania żywności (uprawa ogrodu, hodowla świni w altanie, "szaber plac" na Placu Grunwaldzkim, dary UNRRA) i ubrań, oraz stosunki sąsiedzkie i koleżeńskie (zabawy podwórkowe). Relacja zawiera obszerne fragmenty dot. edukacji autora (szkoła powszechna, szkoła zawodowa przy Zakładach Naprawczych Taboru Kolejowego, Technikum Budowy Wagonów, praca w warsztacie kolejowym) oraz szkolnego i towarzyskiego życia młodzieży ze środowiska kolejarskiego: wycieczki szkolne do Trzebnicy, Karpacza/Jeleniej Góry/zamku Chojnik, spływy po Odrze, harcerstwo (obóz letni pod Szamotułami - praca w polu), zabawy taneczne, relacje z młodzieżą należącą do ZMP. Autor pisze również o wczasach rodzinnych na Mazurach oraz odwiedzinach u krewnych w Wielkopolsce; opisuje też aresztowanie ojca w 1947 r. przez UB pod zarzutem sabotażu w zakładzie pracy oraz publiczną egzekucję w lipcu 1946 w Poznaniu Artura Greisera, byłego gubernatora Kraju Warty, której był świadkiem.
Zakres chronologiczny: 1945-1952
Miejsca wydarzeń: Poznań, Wrocław, Szamotuły, Giżycko

Uczniowie i nauczyciele ze szkoły podstawowej w Zwróconej, 1 maja 1952 r. Miejsce: Zwrócona lub Ząbkowice Śląskie - w 1952 roku, wg. szkolnej kroniki dostępnej online, uczniowie ze Zwróconej uczestniczyli w pochodzie pierwszomajowym w Ząbkowicach Śl. Na zdjęciu widoczne: kierowniczka Stanisława Siekańska (ostatni rząd, pierwsza z prawej) oraz nauczycielka matematyki, Teresa Gabrysz (ostatni rząd, trzecia z prawej)

Relacja księży rzymskokatolickich pracujących na terenie archidiecezji wrocławskiej dot. osób ks. inf. Kazimierza Lagosza i kard. Bolesława Kominka, funkcjonowania seminarium duchownego we Wrocławiu i stosunków w tamtejszej archidiecezji za rządów ks. inf. K. Lagosza oraz okolicznośi i konsekwencji wystosowania Orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich. Zakres chronologiczny: 1953-1966.   Miejsca wydarzeń: Michałowice (pow. brzeski, woj. opolskie), Legnica (woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Oława (woj. dolnośląskie), Ujazd Górny (pow. średzki, woj. dolnośląskie), Oleśnica (woj. dolnośląskie), Kudowa Zdrój (woj. dolośląskie), Strzelin (woj. dolnośląskie), Lewin Kłodzki(woj. dolnośląskie), Czermna (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie), Kudowa Zdrój (woj. dolnośląskie), Wójtowice (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie), Kąty Wrocławskie (woj. dolnośląskie), Lwówek Śląski (woj. dolnośląskie), Rzym (Włochy)

Zakończenie roku szkolnego; pierwsza ósma klasa kończy naukę w szkole podstawowej w Zwróconej. W pierwszym rzędzie siedzą: kierowniczka Stanisława Siekańska (trzecia z prawej) oraz nauczycielka matematyki, Teresa Gabrysz (czwarta z prawej).

Relacja księdza rzymskokatolickiego, w latach 1968-1974 kapelana kard. Bolesława Kominka, dot. osoby Kardynała oraz okoliczności i konsekwencji powstania Orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich. Zakres chronologiczny: 1956-1974. Miejsca wydarzeń: Wrocław (woj. dolnośląskie), Rzym (Włochy), Brodnica (woj. kujawsko-pomorskie), Opole (woj. opolskie), Gorzów Wielkopolski (woj. lubuskie), Gdańsk (woj. pomorskie), Olsztyn (woj. warmińsko-mazurskie), Radlin (pow. wodzisławski, woj. śląskie), Ziębice (pow. ząbkowicki, woj. dolnośląskie), Jerozolima (Izrael), Pelpin (pow. tczewski, woj. pomorskie), Chełm (woj. lubelskie)

Relacja żołnierza AK dotycząca jego działalności konspiracyjnej, następnie służby w II Armii Wojska Polskiego i udziału w operacji łużyckiej oraz zabezpieczenia granicy państwowej na ziemi kłodzkiej po zakończeniu wojny, a także represji w związku z referendum 1946 r. Zakres chronologiczny: 1939-1991. Miejsca wydarzeń:  Zwierzyniec (pow. zamojski, woj. lubelskie), Lublin (woj. lubelskie), Bischofswerde (Niemcy), Litomierzyce (Czechy), Kłodzko (woj. dolnośląskie), Międzygórze (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Biłgoraj (woj. lubelskie), Budziszyn (Niemcy), Jelenia Góra (woj. dolnośląskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Poznań (woj. wielkopolskie), Lądek Zdrój (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie)

Relacja rozpoczyna się od dnia 10.02.1940 roku, kiedy to cała rodzina Świadka została wywieziona z Dernowa do Archangielska, podróż ta trwała 2 miesiące. W dalszej części ukazano życie codzienne na Syberii, m.in. prace przy wyrębie w lesie, problemy z żywnością. Następie Świadek opisuje dalsze losy rodziny: przedostanie się do armii Andersa, dotarcie do obozu przejściowego w Tadżykistanie, pobyt w Polskim Domu Dziecka. Zakres chronologiczny: 1940-1946   Miejsca wydarzeń: Archangielsk (Rosja), Dernów (dawniej II RP, obecnie Ukraina),Stalinabad (obecna nazwa: Duszanbe, Tadżykistan)

Relacja Stanisława Mierzwy opisuje wywóz na Syberię jego całej dziewięcioosobowej rodziny. Szczegółowo przedstawia warunki w jakich byli transportowani (bydlęce wagony), a następnie życie codzienne w obozie (praca, złe warunki mieszkalne, głód, choroby, relacje między ludźmi), sytuację gospodarczą w ZSRR, zwerbowanie ojca do 1. Polskiej Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Przyjazd po wojnie całej rodziny Świadka do Świdnicy.   Zakres chronologiczny: 1940-1946   Miejsca wydarzeń: Szutowa (dawny pow. jaworowski, woj. lwowski; obecnie Ukraina), Jaworów (dawny pow. jaworowski, woj. lwowski; obecnie Ukraina), Tułun (obwód irkucki, Rosja), Penza (Rosja), Arszen (rejonie tunkińskim, Rosja), Moskwa (Rosja), Warszawa (woj. mazowieckie), Lenino (Białoruś), Tworzyjanów (pow. świdnicki, woj. dolnośląskie), Łobez (pow. łobeski, woj. zachodniopomorskie), Świdnica (pow. świdnicki, woj. dolnośląskie)

Relacja Alfredy Rojewskiej, emerytowanej nauczycielki (pracowała w szkole w l. 1951-1995). Opisuje losy swojej rodziny i ich pomoc (w pierwszym roku wojny) dla żołnierzy Polskich chcących przedostać się do Rumunii. W dalszej części Świadek opowiada o wywózce na Syberię: transport w bydlęcych wagonach, życie codzienne w obozie, pracy w ciężkich warunkach, reakcje ludzi na ogłoszenie układu Sikorski-Majski (na mocy, którego rodzina Świadka udała się w okolice Charkowa), przyjazd na Ziemie Zachodnie.   Zakres chronologiczny: 1939-1951   Miejsca wydarzeń: Barszczowice (dawna gm. Barszczowice, woj. lwowskie; obecnie Ukraina), Brzeg (woj. opolskie), Brzeziny (pow. brzeziński, woj. łódzkie), Ceperów (dawna gm. Ceperów, pow. lwowski; obecnie Ukraina), Charków (Ukraina), Dobrzyń, Grodków (pow. brzeski, woj. opolskie), Hawryłówka (dawna gm. Nadwórna, woj. stanisławowskie; obecnie Ukraina), Katowice (woj. śląskie), Kędzierzyn Koźle (woj. opolskie), Kijów (Ukraina), Kraków (woj. małopolskie), Legnica (woj. dolnośląskie), Lwów (Ukraina), Promysław (Rosja), Swiedłowsk (dawniej obwód swierdłowski, ZSRR; obecnie Jekaterynburg), Tiopłaja Gora (dawniej obwód mołotowski; obecnie Kraj Permski), Tiuszowsk (dawniej obwód mołotowski; obecnie Kraj Permski), Ujazd (pow. strzelecki, woj. opolskie), Zapytów (dawna gm. Zapytów, pow. lwowski; obecnie Ukraina), Złoczów (dawny pow. złoczowski, woj. tarnopolski; obecnie Ukraina)